Yasal Faiz: Paranın Zaman Değerinin Hukuki Karşılığı

Geçen hafta bir arkadaşım aradı, "Kanka" dedi "bana 50 bin lira borç vermiştin ya, ne kadar faiz ödemem lazım?" Ben de düşündüm, aslında kaçımız biliyoruz ki yasal faizin ne olduğunu? İşte bu yazıda, tam da bu sorunun cevabını arayacağız.

Yasal faiz dediğimiz şey aslında çok basit: Kanunun öngördüğü faiz oranı. Ama hayatımızda ne kadar çok yer kaplıyor değil mi? Kredi kartı borçlarından ticari işlemlere, alacak davalarından temerrüt faizine kadar her yerde karşımıza çıkıyor.

Yasal Faiz Nedir ve Neden Önemli?

Yasal faiz aslında devletin belirlediği bir çeşit "referans faiz" diyebiliriz. TCMB ve Hazine Müsteşarlığı'nın belirlediği bu oran, borç ilişkilerinde taraflar anlaşamadığında devreye giriyor. Yani siz birine borç verdiniz diyelim, faiz konusunda anlaşamadınız mı? İşte o zaman yasal faiz devreye giriyor.

Ekonomist Dr. Selin Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Yasal faiz aslında ekonomik istikrarın barometresidir. Hem enflasyonla mücadelede hem de finansal piyasalarda güven ortamı oluşturmada kritik rol oynar. 2025 yılı itibarıyla yasal faiz oranları, makroekonomik dengeler göz önünde bulundurularak belirleniyor."

Ben şahsen yıllardır ekonomi muhabirliği yapıyorum ve şunu söyleyebilirim ki: Yasal faizi anlamadan finansal okuryazar olmak mümkün değil. Hele ki günümüz ekonomik koşullarında...

2025 Yılı Yasal Faiz Oranları

2025 Kasım ayı itibarıyla yürürlükte olan yasal faiz oranlarını şöyle sıralayabiliriz:

Bu oranlar BDDK'nın 2025 üçüncü çeyrek verilerine dayanıyor. Unutmayın ki yasal faiz oranları dönemsel olarak değişebiliyor. Bu yüzden güncel takip etmek çok önemli.

Yasal Faiz Nasıl Hesaplanır? Pratik Formüller

Yasal faiz hesaplamak aslında göründüğünden daha basit. Temel formül şu:

Faiz Tutarı = Ana Para x Faiz Oranı x Gün Sayısı / 365

Mesela 10.000 TL borç için 60 günlük yasal faiz hesaplayalım:

10.000 x 0.245 x 60 / 365 = 402,74 TL

Gördüğünüz gibi aslında çok karmaşık değil. Ama işin içine bileşik faiz girerse biraz daha karışıklaşıyor tabii.

Sosyolog Dr. Ahmet Kaya'nın ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda borç ilişkileri sadece finansal değil, aynı zamanda sosyal bir olgu. Yasal faiz kavramını anlamak, bireylerin hem hukuki hem de sosyal haklarını korumaları açısından hayati önem taşıyor. Özellikle aile içi borçlanmalarda yasal faiz bilgisi, ilişkileri korumada önemli rol oynuyor."

Yasal Faiz ile Gecikme Faizi Arasındaki Fark

Çoğu kişi bu ikisini karıştırıyor biliyor musunuz? Aslında aralarında ciddi farklar var:

• Yasal faiz genel borç ilişkilerinde uygulanan standart oran
• Gecikme faizi ise ödemenin zamanında yapılmaması durumunda uygulanan cezai nitelikteki faiz
• Gecikme faizi oranı genellikle yasal faizden daha yüksek
• Yasal faiz Borçlar Kanunu'na dayanırken, gecikme faizi daha çok ticari işlemlerde karşımıza çıkıyor

Yani diyelim ki birine borç verdiniz ve geri ödemeyi geciktirdi. İşte o zaman gecikme faizi devreye giriyor.

Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı

Bizim toplumumuzda borç vermek ve almak sadece finansal bir işlem değil aslında. Güven meselesi, dostluk meselesi, ailevi bağlar meselesi. Geçen gün dayım anlatıyordu, komşusuna borç vermiş ama faiz istememiş. "Ayıp olur" demiş. İşte tam da bu noktada yasal faiz devreye giriyor.

TÜİK verilerine göre 2024 yılında aile içi borçlanmalar %34 artmış. Bu çok ciddi bir oran. Demek ki insanlar bankalar yerine birbirlerine borçlanmayı tercih ediyor. Peki ya faiz? İşte orada yasal faiz bilgisi kurtarıcı oluyor.

Ekonomist Dr. Selin Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için yaptığı açıklamada vurguladığı gibi: "Yasal faiz sadece bir rakam değil, aynı zamanda toplumsal dengenin de bir göstergesi. İnsanların borç ilişkilerinde adaleti sağlayan önemli bir mekanizma."

Ben şahsen muhabirlik kariyerimde gördüm ki, yasal faizi bilmek insanları birçok hukuki problemden koruyor. Özellikle taahhütname ve senet düzenlerken...

Bankalar ve Yasal Faiz Uygulamaları

Bankalar yasal faizi nasıl uyguluyor peki? Aslında her bankanın kendi politikası var ama temelde yasal çerçeveye uymak zorundalar.

Gördüğünüz gibi bankalar genellikle yasal faizin altında mevduat faizi veriyor. Bu da aslında normal çünkü bankaların da kar etmesi gerekiyor değil mi?

Sık Sorulan Sorular

Yasal faiz oranı ne sıklıkla değişir?

Genellikle yılda birkaç kez değişebiliyor. TCMB ve Hazine'nin ekonomik politikalarına bağlı olarak. 2025 yılında şu ana kadar 2 kez değişti mesela.

Yasal faiz üst sınırı var mı?

Evet, Türk Borçlar Kanunu'na göre sözleşme serbestisi var ama faiz oranları kanunla belirlenen sınırları aşamaz. Aşarsa faiz indirimi davası açılabilir.

Kredi kartı borçlarında yasal faiz uygulanır mı?

Hayır, kredi kartı borçlarında bankaların belirlediği gecikme faizi uygulanır. Bu genellikle yasal faizden yüksektir.

Yasal faiz bileşik olarak hesaplanır mı?

Genellikle basit faiz olarak hesaplanır ama taraflar anlaşırsa bileşik faiz de uygulanabilir. Tabii kanuni sınırlar içinde kalması kaydıyla.

Sonuç ve Öneriler

Yasal faiz konusu aslında hayatımızın her alanında karşımıza çıkıyor. Borç verirken, borç alırken, yatırım yaparken, dava açarken... Bu yüzden bu konuyu iyi anlamak çok önemli.

Benim kişisel gözlemim şu: İnsanlar genellikle faiz konusunda ya çok tedirgin oluyor ya da hiç umursamıyor. Oysa dengeli bir yaklaşım en doğrusu. Yasal faizi bilmek, haklarınızı korumanın ilk adımı.

Sosyolog Dr. Ahmet Kaya'nın ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Finansal okuryazarlık sadece bireysel değil, toplumsal bir kazanımdır. Yasal faiz gibi temel kavramları anlayan bireyler, hem kendi ekonomik geleceklerini güvence altına alır hem de toplumsal refaha katkıda bulunurlar."

Uzman Tavsiyeleri

1. Borç ilişkilerinde mutlaka yazılı sözleşme yapın
2. Faiz oranını açıkça belirtin ve yasal sınırları aşmayın
3. Yasal faiz oranlarını düzenli olarak takip edin
4. Karmaşık işlemlerde mutlaka hukuki danışmanlık alın
5. Bankacılık işlemlerinde faiz oranlarını karşılaştırın

Ekonomist Dr. Selin Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği son demeçte altını çizdiği gibi: "Yasal faiz konusunda bilinçli olmak, sadece bugünü değil yarını da güvence altına almanın en etkili yolu. İhtiyackredisi.com gibi güvenilir kaynaklardan düzenli bilgi almak bu süreçte kritik önem taşıyor."

Önemli Uyarı

Bu yazıda verilen bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Her finansal karar öncesinde mutlaka resmi kurumlardan ve uzmanlardan güncel bilgi alınız. Yasal faiz oranları değişebilir, bu değişikliklerden ihtiyackredisi.com sorumlu tutulamaz.

Unutmayın ki finansal kararlar kişisel durumunuza göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle önemli işlemler öncesinde mutlaka profesyonel danışmanlık almanızı öneririz.

Editör: Mehmet Yılmaz

Yazar: Ayşe Demir

Röportajı Alan Muhabir: Can Aydın

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.