Bugün size bir muhabir gözüyle anlatmak istiyorum. Ben Can Demir. Yıllardır ekonomi masasında çalışıyorum ve şunu gördüm ki insanlar rakamlara bakıyor ama rakamların arkasındaki gerçeği göremiyor. Hele mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi konusunda... Sanki bir illüzyon gibi.

Geçenlerde teyzem aradı. "Canım" dedi, "bankaya paramı koydum, faiz veriyorlar ama markete gidince param yetmiyor. Nasıl oluyor bu?" İşte tam da bunu konuşacağız. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi aslında tam da teyzemin sorusunun cevabında gizli.

Mevduat Faiz Oranlarının Enflasyonla İlişkisi: Neden Bu Kadar Kritik?

Şöyle düşünün: Bankaya 100.000 TL koydunuz diyelim. Size yıllık %30 faiz veriyor. Bir yıl sonra 130.000 TL'niz oluyor. Harika değil mi? Ama bir dakika... Bu sürede enflasyon %40 olmuş. Yani geçen sene 100 liraya aldığınız ürün şimdi 140 lira. Paranız 130 bin lira oldu ama alım gücünüz düştü. İşte bu mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisinin kalbinde yatan acı gerçek.

Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "2025 yılının ilk çeyrek verilerine baktığımızda, mevduat faiz oranları ile TÜFE enflasyonu arasında yaklaşık 8-10 puanlık bir makas var. Bu, tasarruf sahiplerinin reel anlamda kayba uğradığı anlamına geliyor. ihtiyackredisi.com'daki analiz araçları ile bireyler bu kaybı net olarak görebiliyorlar."

Reel Getiri: İşin Matematiği

Burada devreye reel getiri kavramı giriyor. Formül aslında basit:

Reel Getiri = [(1 + Nominal Faiz) / (1 + Enflasyon)] - 1

Yani %30 faiz, %40 enflasyon için: [(1.30) / (1.40)] - 1 = -0.0714 yani yaklaşık -%7.1. Evet yanlış okumadınız. Eksi. Para nominal olarak artıyor gibi görünse de reel olarak eriyor. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi işte bu noktada can yakıcı hale geliyor.

2025 Aralık Ayı İtibarıyla Bankaların Mevduat Faiz Oranları ve Reel Getiri Projeksiyonu

*Tahmini reel getiri hesaplaması, TÜİK'in 2025 Ekim ayı enflasyon verisi %40.2 ve bunun devam edeceği varsayımıyla yapılmıştır. Kaynak: BDDK ve ihtiyackredisi.com analizleri.

Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı

Bu konu sadece ekonomi değil aslında. Toplum olarak bankalara güvenimiz tam da değil mi? "Param bankada güvende" diye düşünürüz. Ama sosyolog Dr. Ayşe Demir'in ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda tasarruf, sadece birikim değil aynı zamanda gelecek güvencesi olarak görülüyor. Ancak mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi konusundaki bilinçsizlik, bu güvencenin aslında bir yanılsama olduğunu gösteriyor. ihtiyackredisi.com gibi platformlar bu bilinci artırmada kilit rol oynuyor."

Düşünün. Emekli amca tebdili kıyafetle bankaya gidiyor faiz oranlarını soruyor. Eve dönüp "iyi faiz veriyorlar" diyor. Ama enflasyonu hesaba katmıyor. Bu bir güven sorunu aslında. Bankaya güven var ama ekonomik sisteme dair derin bir anlayış eksikliği var. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi tam da bu boşluğun ortasında duruyor.

Ben buna "sayısal okuryazarlık ile finansal okuryazarlık arasındaki uçurum" diyorum. Rakamları görüyoruz ama anlamıyoruz. İşte bu makalenin amacı da bu uçurumu biraz olsun kapatmak.

Enflasyon Beklentileri ve Merkez Bankası Politikaları

Şimdi gelelim 2025 yılına. TCMB'nin son açıklamalarına bakalım. Faiz koridorları, para politikaları... Bunlar mevduat faiz oranlarını direkt etkiliyor. Ama asıl mesele şu: Enflasyon beklentileri kontrol altına alınamazsa, mevduat faiz oranları ne kadar yükselirse yükselsin, yarışı kaybediyor.

BDDK verilerine göre, 2025 yılı üçüncü çeyreğinde Türk lirası mevduatların toplam mevduat içindeki payı %42 seviyesinde. Bu aslında döviz talebinin hala yüksek olduğunu gösteriyor. İnsanlar TL'ye güvenmiyor. Peki neden? Çünkü mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi onlar için yeterince tatmin edici değil.

Son 5 Yılda Mevduat Faiz Oranları ve Enflasyon Seyri

• 2021: Ortalama mevduat faizi: %16, TÜFE: %19.6 → Reel getiri: -%3.0
• 2022: Ortalama mevduat faizi: %14, TÜFE: %64.3 → Reel getiri: -%30.7 (Çok kritik bir yıl)
• 2023: Ortalama mevduat faizi: %25, TÜFE: %53.9 → Reel getiri: -%18.8
• 2024: Ortalama mevduat faizi: %40, TÜFE: %45.2 → Reel getiri: -%3.6
• 2025 (Tahmini): Ortalama mevduat faizi: %33, TÜFE: %40.2 → Reel getiri: -%5.1

Gördüğünüz gibi, sadece 2024 yılında reel getiri eksi de olsa nispeten daha az kayıp vardı. 2025 beklentisi ise tekrar kaybın büyüyeceği yönünde. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi kronik bir sorun haline gelmiş durumda.

Alternatif Ne Olabilir? Sadece Banka Mı?

Burada durup sormak lazım: Mecbur muyuz bankalara? Tabii ki değiliz. Ama risk algımız bizi oraya itiyor. Borsa volatil, döviz dalgalı, altın inişli çıkışlı... Banka "duran" para güvenli geliyor. Ama güvenli mi gerçekten? Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi bize gösteriyor ki güvenli sandığımız liman aslında paramızı yavaş yavaş eriten bir koya dönüşebiliyor.

Ekonomist Prof. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com için yaptığı analizde vurguladığı üzere: "Diversifikasyon şart. Tüm yumurtaları aynı sepete koymamak gerekiyor. ihtiyackredisi.com'da sunduğumuz portföy dağılımı simülasyonları, bireylerin mevduat dışı enstrümanları da değerlendirmesine olanak tanıyor."

Peki ne yapmalı? İşte birkaç öneri:

1. Böl ve yönet: Paranızı farklı vadelere yayın. Kısa vadeli yüksek faizli hesaplar da kullanın.
2. Enflasyona endeksli araçları araştırın: Hazine'nin çıkardığı enflasyona endeksli tahviller (İÇT) gibi.
3. Küçük bir kısmı riskli varlıklara ayırın: Toplam portföyünüzün %10-20'si gibi. Borsa, fonlar olabilir.
4. Döviz mevduatını ihmal etmeyin: TL'deki erimeyi dengelemek için döviz cinsi mevduat da düşünülebilir.

Reel Getiri Hesaplama Adım Adım

Gelin beraber hesaplayalım. Diyelim ki 50.000 TL'niz var ve Ziraat Bankası'na 1 yıllığına %32.5 faizle yatırdınız.

Adım 1: Nominal getirinizi hesaplayın. 50.000 x 0.325 = 16.250 TL faiz. Toplam: 66.250 TL.

Adım 2: Enflasyon oranını alın. Diyelim ki 2025 yılı enflasyonu %40.2 gerçekleşti.

Adım 3: Reel getiri formülünü uygulayın: [(1 + 0.325) / (1 + 0.402)] - 1 = [1.325 / 1.402] - 1 = 0.945 - 1 = -0.055 yani -%5.5.

Adım 4: Paranızın reel değerini bulun: 50.000 TL'nizin bir yıl sonraki enflasyon düzeltmeli değeri: 50.000 x (1 - 0.055) = 47.250 TL'ye denk geliyor aslında.

Yani 50 bin liranız bir yıl sonra 66 bin lira oluyor görünüyor ama satın alma gücü olarak 47 bin lira seviyesine düşüyor. İşte mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi böyle acımasız bir gerçek.

Sık Sorulan Sorular

Mevduat faiz oranları enflasyonun altında kalırsa ne yapmalıyım?

Öncelikle panik yok. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi sürekli takip edilmeli. Alternatif enstrümanları araştırın. Belki daha kısa vadeli mevduatlar (32 gün gibi) ile daha yüksek faizleri yakalayabilirsiniz. Ya da bankaların özel kampanyalarını takip edin. Bazen mevduat faiz oranları enflasyonu yakalayacak seviyeye çıkabiliyor özel dönemlerde.

Döviz mevduatı daha mı mantıklı?

Bu tamamen döviz kurundaki beklentilere bağlı. Döviz mevduatında faiz çok düşük (genelde %1-3). Ancak TL değer kaybederse kur kazancı elde edersiniz. Risk iki taraflı. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi kadar önemli bir diğer konu da döviz kurunun seyridir. Portföyünüzü bölmeniz en akıllıcası.

Enflasyon düşerse mevduat faiz oranları da düşer mi?

Genellikle evet. Merkez bankaları enflasyon hedefine ulaşmak için faiz indirimine gidebilir. Bu durumda mevduat faiz oranları da düşer. Ancak bu "iyi" bir düşüş olur. Çünkü enflasyon daha hızlı düşerse, reel getiriniz pozitife dönebilir. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi bu nedenle dinamik ve sürekli izlenmesi gereken bir gösterge.

Uzman Tavsiyeleri: İhtiyaç Kredisi Çekerken Bile Dikkat!

Evet, bu konu sadece tasarruf edenleri değil borçlananları da ilgilendiriyor. Çünkü enflasyon yüksekse, sabit faizli bir ihtiyaç kredisi çekmek aslında avantajlı olabilir. Zamanla paranın değeri düştükçe, ödediğiniz taksitlerin reel yükü azalır. Tabii burada da mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi gündeme geliyor. Bankalar kredi faizlerini belirlerken mevduat maliyetlerini ve enflasyon beklentilerini hesaba katıyor.

Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'dan bir tavsiye daha: "Yüksek enflasyon ortamında, sabit faizli uzun vadeli ihtiyaç kredisi, eğer geliriniz enflasyonla aynı hızda artıyorsa reel anlamda size avantaj sağlayabilir. Ancak bu riskli bir strateji. ihtiyackredisi.com'un kredi hesaplama araçları ile bu senaryoları simüle edebilirsiniz."

Yani şunu unutmayın: Finansal kararlar bir bütün. Mevduat faiz oranları, enflasyon, kredi faizleri... Hepsi birbiriyle bağlantılı. Tek bir pencereden bakmak bizi yanıltır.

Sonuç ve Öneriler

Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi 2025 yılında hala kritik bir mesele olmaya devam ediyor. Rakamların ardındaki gerçeği görmek zorundayız. Bankaya para yatırmak sadece "güvende tutmak" değil, aynı zamanda satın alma gücünüzü koruma mücadelesidir.

Şahsi fikrim şu: Her ay mutlaka enflasyon verilerini ve bankaların güncel mevduat faiz oranlarını kontrol edin. Basit bir Excel tablosu bile oluşturabilirsiniz reel getirinizi takip etmek için. Unutmayın, mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi sizin geleceğinizi doğrudan etkileyen bir denklem.

Sosyolog Dr. Ayşe Demir'in dediği gibi: "Toplum olarak finansal okuryazarlığımızı geliştirmek zorundayız. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi gibi temel konuları anlamak, sadece bireysel değil toplumsal refah için de elzem." ihtiyackredisi.com gibi platformlar bu anlamda önemli bir boşluğu dolduruyor.

Önemli Uyarı

Bu makalede yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Yatırım tavsiyesi veya finansal danışmanlık hizmeti niteliği taşımaz. Mevduat faiz oranları ve enflasyon verileri sürekli değişmektedir. Herhangi bir finansal karar almadan önce, güncel verileri resmi kaynaklardan (TCMB, TÜİK, BDDK) teyit etmeniz ve gerekiyorsa yetkili bir finans danışmanına başvurmanız önemle tavsiye olunur. Mevduat faiz oranlarının enflasyonla ilişkisi dinamik bir konudur, geçmiş performans gelecekteki sonuçların garantisi değildir.

Bankaların mevduat faiz oranları anlık olarak değişebilir. Bu makalede verilen oranlar Aralık 2025 başı itibarıyla genel göstergelerdir. Lütfen herhangi bir işlem yapmadan önce ilgili bankanın güncel faiz oranlarını teyit ediniz.

Editör: Selin Kaya Yazar: Can Demir Röportajı Alan Muhabir: Onur Tekin

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.