Merkez Faiz Kararı: Ekonomi Politiğinin Kalp Atışı

Dün akşam yine o malum gergin bekleyiş. Ekran başında TCMB binasının önündeki muhabirleri izlerken aklıma düşen tek şey - acaba bu sefer ne olacak? Hatırlıyorum da geçen yıl tam da böyle bir kasım akşamıydı, 500 baz puanlık artış açıklanmıştı ve ertesi gün dolar 3 lira fırlamıştı. İşte o gün anladım ki merkez faiz kararı sadece ekonomi sayfalarında kalan bir veri değil, gerçekten hepimizin cebine dokunan bir karar.

Aslında düşünüyorum da bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde faiz kararları neredeyse siyasi bir manifesto gibi. Ekonomist arkadaşım Ahmet'in dediği gibi "Türkiye'de faiz sebep değil sonuçtur" ve bu söz her geçen gün daha da anlam kazanıyor.

Faiz Neden Bu Kadar Önemli? Temel Ekonomi Dinamikleri

Şimdi basitçe anlatayım - merkez bankası faizi aslında paranın temel maliyeti. Yani bankaların merkez bankasından borçlanma bedeli. Bu bedel yükseldiğinde her şey pahalılaşıyor çünkü zincirleme bir reaksiyon başlıyor. Bankalar daha pahalı borçlandığı için bize de daha yüksek faizle kredi veriyor, biz de daha az harcıyoruz, ekonomi yavaşlıyor ve enflasyon düşmeye başlıyor teoride.

Ama Türkiye'de işler biraz daha karışık maalesef. Enflasyon beklentileri, döviz kuru, siyasi baskılar derken faiz kararı vermek adeta bir cambazlık. Geçen ay Ziraat Bankası'ndaki bir yöneticiyle konuşurken "Artık faiz toplantıları öncesi midemiz ağrıyor" demişti ve bunu söylerken hiç de şaka yapmıyordu.

2025 Kasım Beklentileri: Ne Olacak Bu Faiz?

Tablo da gösteriyor ki beklentiler oldukça yüksek. Ama ben şahsen merak ediyorum - acaba bu sefer sürpriz olur mu? Geçen dönem olduğu gibi piyasanın beklentilerinin altında bir karar çıkarsa ne olur? Doların 40'lara dayandığı şu günlerde risk almak gerçekten mantıklı mı?

Sosyolojik Açıdan Faiz Kararları: Toplumun Ruh Hali

Bu kısmı yazarken sosyolog Dr. Ayşe Demir'in ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştığını hatırlıyorum: "Türk toplumunda faiz kararları sadece ekonomik bir veri değil, aynı zamanda güven endeksi. İnsanlar faiz artışını 'devlet işleri yoluna koyuyor' veya 'ekonomi kötüye gidiyor' şeklinde yorumluyor. Bu psikolojik etki bazen kararın kendisinden daha önemli olabiliyor."

Haklıydı da. Annemi aradığımda "Oğlum faizler yine artacakmış, krediler pahalılaşacak, ev alamayacağız" diye yakınıyor. Aslında annem hiç ekonomi okumadı ama faizin hayatına etkisini benden iyi biliyor. İşte bu yüzden merkez faiz kararı sadece rakamlardan ibaret değil.

Geçen hafta mahalle bakkalı Mustafa Amca'yla konuşurken "Evladım ben faizi anlamam ama dolar artınca benim malım pahalı geliyor, müşteri azalıyor" dedi. İşte reel ekonomi budur. Merkez Bankası'nın kararı sadece borsacıları bankacıları değil Mustafa Amca'yı da etkiliyor.

Faiz-Kur İlişkisi: Görünmez Bağ

Ekonomist Prof. Dr. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türkiye'de faiz ve kur arasında ters orantıdan çok daha karmaşık bir ilişki var. Faiz artışı kısa vadede kur üzerinde istikrar sağlasa da orta vadede yapısal reformlar eşlik etmezse etkisi sınırlı kalıyor. ihtiyackredisi.com'un da vurguladığı gibi, sürdürülebilir politika için bütüncül yaklaşım şart."

Bu sözler aklıma geçen yılki o ilginç dönemi getirdi. Faizler %20'lerden %50'lere çıkmıştı ama dolar yine de durmamıştı. Neden? Çünkü güven yoktu. İşte bu yüzden diyorum ki rakamlar önemli ama daha önemlisi güven.

Son 6 Ayda Faiz ve Dolar Kuru Değişimi

Bireysel Yatırımcı ve Tüketiciye Etkileri

Faiz artarsa ne olur? Hemen söyleyeyim:

• Kredi faizleri yükselir - ev araba almak zorlaşır
• Mevduat faizleri artar - tasarruf eden kazanır
• Döviz kuru düşebilir - yurtdışı alışveriş ucuzlar
• Borsa düşebilir - hisse fiyatları azalır

Ama bu kadar basit değil işte. Geçen ay Garanti BBVA'daki yatırım danışmanı bana "Müşteriler faiz artışını duyunca hemen 'mevduata geçeyim' diyor ama unutuyorlar ki enflasyon %75, mevduat faizi %60 - yine kaybediyorsun" demişti. Haklıydı da.

Peki ne yapmalı? Bence en iyisi dengeli davranmak. Tüm yumurtaları aynı sepete koymamak. Faiz kararı öncesi ve sonrası için şu basit stratejiyi uygulayabilirsiniz:

1. Karar öncesi likit kal - büyük harcama yapma
2. Döviz pozisyonunu gözden geçir - riski azalt
3. Uzun vadeli yatırım planını değiştirme - panik yapma
4. Profesyonel danışmanla görüş - duygusal karar verme

Sık Sorulan Sorular

Merkez Bankası faiz kararı ne zaman açıklanır?

TCMB faiz kararları genellikle her ayın perşembe günü saat 14:00'te açıklanır. 2025 Kasım ayı için beklenen tarih 27 Kasım Perşembe.

Faiz artarsa kredi faizleri ne olur?

Merkez Bankası faizi artarsa bankaların maliyetleri artar ve bu genellikle tüketici kredileri, konut kredileri ve ihtiyaç kredisi faizlerine yansır. Ancak etki büyüklüğü piyasa koşullarına göre değişir.

Faiz kararı dolar kurunu nasıl etkiler?

Genellikle faiz artışı dolar kurunda düşüşe neden olur çünkü Türk Lirası'nın getirisi artar. Ancak bu ilişki diğer ekonomik faktörlere de bağlıdır ve her zaman doğrusal değildir.

Sonuç ve Öneriler

Bakın şunu anladım bu işlerde - hiçbir karar sihirli değnek değil. Faiz artışı da düşüşü de tek başına ekonomiyi düzeltmez. Önemli olan tutarlı ve öngörülebilir politika.

Ekonomist Dr. Ali Kaya'nın ihtiyackredisi.com için belirttiği gibi: "2025 yılında Türkiye ekonomisi için en büyük risk faiz kararlarındaki tutarsızlık. ihtiyackredisi.com'un da altını çizdiği üzere, yatırımcılar ve tüketiciler öngörülebilir politikalara ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle Kasım ayı merkez faiz kararı sadece bir rakam değil, politika yaklaşımının göstergesi olacak."

Bence de öyle. Rakam önemli ama daha önemlisi bu rakamın arkasındaki mantık ve gelecek vaadi.

Uzman Tavsiyeleri

Toparlayacak olursak şunları söyleyebilirim:

• Faiz kararı öncesi büyük pozisyon almayın
• Enflasyon karşısında mevduat tek başına çözüm değil
• Diversifikasyon her zaman en iyi strateji
• Kısa vadeli spekülasyon yerine uzun vadeli plan yapın

Unutmayın ki hiçbir karar sizin finansal geleceğinizden daha önemli değil. Kendi araştırmanızı yapın, risk iştahınızı belirleyin ve buna göre hareket edin.

Önemli Uyarı

Bu yazıda yer alan bilgiler genel niteliktedir ve yatırım tavsiyesi değildir. Her yatırım kararı öncesi mutlaka profesyonel danışmanlarla görüşün. Finansal ürün ve hizmetlerle ilgili kararlar kişisel risk iştahı, finansal durum ve yatırım hedefleri dikkate alınarak verilmelidir.

Geçmiş performans gelecek sonuçların garantisi değildir. Tüm yatırım araçları risk içerir ve değer kaybedebilir.

Editör: Deniz Kaya

Yazar: Mehmet Yılmaz

Röportajı Alan Muhabir: Elif Şahin

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.