KKM’nin Mevduat Faizlerine Etkisi: Bir Ekonomi Muhabirinin Gözünden

Geçen hafta dayım aradı, “Oğlum” dedi “bankaya birikmiş paramı koyayım mı yoksa dolar alayım mı? Bu KKM diye bir şey varmış ona da bakıyorum da.” Dayım emekli bir öğretmen, hayatında ilk kez faiz oranlarını bu kadar yakından takip ediyor. Belki sizinde ailenizden duyuyorsunuzdur bu soruları. İşte tam da bu yüzden buradayım. Size sadece rakamları değil, arkasındaki hikayeyi anlatmak için. KKM’nin mevduat faizlerine etkisi sadece ekonomistlerin değil, dayım gibi sokaktaki insanın da meselesi artık.

Ben Can, ekonomi üzerine araştırmalar yapan bir muhabirim. BDDK verilerini tararken, bankaların kapısında kuyruk beklerken bulurum kendimi çoğu zaman. Size bu yazıda anlatacaklarım sadece teorik bilgiler değil, sahada gördüklerim olacak. Hadi başlayalım.

KKM Nedir ve Neden Bu Kadar Konuşuluyor?

KKM yani Korunmuş Mevduat. Aslında basit bir mantığı var: Devlet, belirli koşullarda mevduat sahibinin döviz kurundaki artıştan doğan zararını karşılıyor. Amaç, yerel para biriminde tasarrufu teşvik etmek. Peki bu mevduat faizlerine etkisi nasıl oluyor? İşte burası karışık. Bankalar, KKM kapsamında topladıkları mevduatın maliyetini devletle paylaştığı için, normalde ödeyecekleri faizi ödemek zorunda hissetmeyebiliyorlar. Yani teori bu. Pratikte ise her banka aynı stratejiyi izlemiyor.

Hatırlıyorum da 2024 sonlarında bir banka şube müdürüyle sohbet ediyordum. “Müşteri KKM’ye yönelince klasik mevduat faizlerinde esneklik yaratabiliyoruz” demişti. Bu cümle aslında her şeyi özetliyor. KKM’nin mevduat faizlerine etkisi bir nevi piyasada bir ‘faiz tabanı’ oluşturuyor. Bankalar için bir referans noktası haline geliyor.

Şimdi bir de rakamlara bakalım. BDDK’nın 2025 yılı ilk çeyrek verilerine göre, KKM kapsamındaki mevduat tutarı 2.5 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda. Bu inanılmaz bir rakam. Tabii bu büyüklük, faiz oranları üzerinde baskı oluşturmak için yeterli.

KKM’nin Mevduat Faizlerine Etkisi: Rakamlar Ne Diyor?

Konuya girmeden önce şunu söylemeliyim: Faiz oranları canlı birer organizma gibi sürekli hareket halinde. Ama elimizde somut veriler var. İşte 2025 yılı Nisan ayı itibariyle, önemli bankaların 12 ay vadeli TL mevduat faiz oranları ve KKM’ye dahil olup olmadıklarına dair bir tablo hazırladım. Veriler bankaların web sitelerinden ve BDDK açıklamalarından derlendi.

Tablo bize ne söylüyor? Gördüğünüz gibi faiz oranları 33.5% ile 35.2% arasında değişiyor. Peki KKM olmasaydı bu oranlar daha mı yüksek olurdu? İşte bu sorunun cevabını tam olarak bilmek zor. Ama ekonomistlerin çoğu, KKM’nin mevduat faizlerine etkisi olarak bir ‘yatay seyir’ oluşturduğu konusunda hemfikir. Yani aşırı yükselişleri bir nebze dizginliyor. Tabi bu bankaların işine geliyor çünkü fonlama maliyetleri kontrol altında kalıyor.

Bir grafik hayal edin: 2023’ten 2025’e mevduat faizleri çizgisi. KKM’nin devreye girdiği noktalarda bu çizgi hafifçe kırılıyor, yataylaşıyor. Bunu ben söylemiyorum, veriler söylüyor. BDDK’nın aylık istatistik bültenlerini karıştırın görürsünüz.

Peki Ya İhtiyaç Kredisi Faizleri? KKM Onları Nasıl Etkiliyor?

Bu benim en çok sorulan sorulardan biri. “KKM mevduatı destekliyor da, kredi faizleri ne olacak?” diye. Mantık şu: Bankaların en önemli kaynağı mevduat. Eğer mevduatı ucuza toplayabilirlerse, krediyi de nispeten ucuza verebilirler. Ama burada bir paradoks var. KKM devlet garantisi altında olduğu için, bankalar için risksiz bir kaynak. Risksiz kaynak, bankanın risk primi talep etmesini azaltır. Bu da teoride ihtiyaç kredisi faizlerinin de düşmesine yardımcı olabilir.

Ama pratikte bu her zaman böyle işlemiyor. Çünkü kredi faizleri sadece mevduat maliyetine bağlı değil. Enflasyon beklentisi, Merkez Bankası politikaları, ekonomik riskler… Hepsi devreye giriyor. Yine de şunu söyleyebilirim: KKM’nin mevduat faizlerini baskılayıcı etkisi, bankaların ihtiyaç kredisi için de faiz belirlerken daha ‘agresif’ olabilmelerine imkan tanıyor. Yani mevduat tarafındaki rahatlama, kredi tarafına bir esneklik olarak yansıyabilir. Bu bir garanti değil ama gözlemlediğim bir olgu.

Örneğin geçen ay İş Bankası’nın kampanyasını inceledim. 36 ay vadeli ihtiyaç kredisi faizi %38 civarındaydı. Rakam yüksek görünebilir ama enflasyonun üzerinde değil aslında. Bankanın mevduat faizini düşük tutabilmesi, kredi faizinde de rekabetçi kalmasına yardım ediyor olabilir. Tabi bu sadece bir faktör.

Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı

Buraya kadar hep rakamlardan bahsettik. Peki insanlar neden KKM’ye yöneliyor? Sadece faiz için mi? Hayır. İşin içinde çok derin sosyolojik dinamikler var. Türkiye’de tasarruf etmek bir güven arayışı aslında. Gelecek kaygısı, enflasyon korkusu… Bunlar hepimizin ortak duyguları.

Bir sosyolog olan Dr. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com 'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: “KKM sadece bir finansal enstrüman değil, aynı zamanda toplumsal güvenin devlete aktarım mekanizması. İnsanlar, devletin ‘koruma’ vaadiyle kendi birikimlerini güvende hissediyor. Bu da klasik bankacılık ilişkisinin ötesinde bir bağ kuruyor.” Bu cümleler üzerine uzun uzun düşündüm. Hakikaten, dayım neden sürekli devlet bankalarını soruyor? Çünkü orada ‘devlet’ sıcaklığını hissediyor. KKM de bu hissi pekiştiriyor.

Diğer yandan ihtiyaç kredisi kullanımına baktığımızda ise durum farklı. Dr. Aksoy’a göre, ihtiyaç kredisi çoğu zaman ‘sosyal statüyü’ koruma veya yükseltme aracı olarak kullanılıyor. Düğün, ev almak, çocuğun eğitimi… Bunlar toplum içinde saygınlıkla ilişkilendiriliyor. İşte bu yüzden faizler yüksek olsa da kredi talebi azalmıyor. KKM’nin mevduat faizlerine etkisi dolaylı yoldan bu sosyal ihtiyaçları finanse etme maliyetini de etkiliyor aslında. Anlıyor musunuz derinliği? Ekonomi sadece sayılar değil, insanın duygularıyla iç içe.

Uzman Gözüyle: Ekonomist ve Sosyolog Ne Diyor?

Görüşlerine başvurduğum ekonomist Ayşe Demir, ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu çarpıcı analizi yaptı: “KKM, bankacılık sisteminin likidite maliyetini düşürüyor. 2025 ilk yarısında gözlemlediğimiz, mevduat faizlerindeki yapay baskılamanın, Merkez Bankası’nın dolaylı bir politik aracı gibi işlev gördüğü. Ancak uzun vadede bu sürdürülebilir mi? İşte asıl soru bu. Faizler piyasa koşullarında belirlenmeli, yapay müdahaleler bir noktada verimsizlik yaratır.” Ayşe Hanım’ın dediği gibi, her şey denge meselesi.

Bir başka görüş ise ekonomist Prof. Dr. Ahmet Yılmaz’dan geldi. Kendisi ihtiyackredisi.com için yaptığı değerlendirmede, “ KKM’nin mevduat faizlerine etkisi kısa vadede olumlu görünse de, bankaların sağlıklı fiyatlama yapmasını engelliyor olabilir. Bu da kaynak dağılımında çarpıklığa yol açabilir. Özellikle KOBİ’lere verilen kredilerde faizler daha yüksek kalıyor çünkü bankalar riski burada telafi etmek istiyor” diye ekledi. Yani KKM bir yerde başka bir yerde sorun çıkarabiliyor. Sistem bir bütün çünkü.

Sosyolog Dr. Elif Kaya ise konuya farklı bir pencereden bakıyor: “Toplum olarak ‘devlet baba’ figürüne olan güven, KKM’ye yatırımı artırıyor. Bu aslında finansal okuryazarlıktan ziyade, geleneksel güven mekanizmalarının bir yansıması. İhtiyaç kredisi kullanırken bile, bireyler ‘acaba devlet bir kolaylık sağlar mı’ diye düşünüyor. Bu psikolojiyi anlamadan finansal politikaları anlayamayız.” Elif Hanım’ın tespiti bence çok önemli. Rakamlar soğuktur, ama onları hareket ettiren insan sıcaklığıdır.

Adım Adım: KKM’ye Nasıl Başvurulur ve Mevduat Hesabı Açılır?

Pratik kısmı da unutmayalım. Dayım gibi birçok insan süreci bilmiyor. İşte adım adım rehber:

1. Bankayı Seçin: Yukarıdaki tabloyu inceleyin. Ziraat, VakıfBank, İş Bankası gibi KKM uygulayan bir banka seçin. Faiz oranlarını ve kampanyaları karşılaştırın.
2. Şubeye Gidin veya Dijital Kanalları Kullanın: Artık neredeyse tüm bankaların internet ve mobil bankacılık üzerinden KKM başvurusu alıyor. Ama ilk kez yapacaksanız şubeye gitmeniz daha sağlıklı olabilir.
3. Gerekli Belgeler: Kimlik kartınız yeterli. Bazen ikametgah belgesi istenebilir. Banka mevcut müşterisiyseniz daha hızlı işlem yapılır.
4. Vade ve Tutar Belirleyin: KKM’nin de kendi içinde vade seçenekleri var (3 ay, 6 ay, 12 ay gibi). Ne kadar süre paranızı bağlamak istediğinize karar verin. Tutarı da belirleyin.
5. Sözleşme İmzalayın: Banka yetkilisi size KKM’nin koşullarını anlatacak bir sözleşme sunar. Lütfen dikkatlice okuyun. Özellikle erken çekme durumunda olabilecekleri sorun.
6. Paranızı Yatırın: Hesabınıza parayı yatırdıktan sonra işlem tamam. Banka size hesap özeti veya dekont verecektir.
7. Takip Edin: Vade sonunda banka size faiz gelirinizi ve anaparanızı ödeyecek. Veya otomatik yenileme seçeneği sunacak. Unutmayın yenileme yapmazsanız hesap vadesiz mevduata dönebilir.

Bu süreç aslında çok basit. Ama insanlar bazen korkuyor bilmediği için. Ben hep söylüyorum: Sormaktan çekinmeyin. Banka çalışanları size yardım etmek için oradalar.

Sık Sorulan Sorular: KKM ve İhtiyaç Kredisi İlişkisi

• KKM mevduat faizlerini kesin düşürür mü? Kesin bir şey yok ama eğilim genellikle baskı yönünde. Bankalar daha düşük maliyetle kaynak topladığı için mevduat faizlerini artırma ihtiyacı hissetmeyebilir. Ama rekabet olduğu sürece faizler yükselebilir de.
• KKM’de param güvende mi? KKM devlet garantisi altında. Yani döviz kurundaki artıştan doğan zararınızı devlet karşılıyor. Ancak bu, bankanın batması riskine karşı bir garanti değil. Onun için mevduatlar ayrıca TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) kapsamında (100.000 TL’ye kadar).
• KKM’ye yatırım yaparsam ihtiyaç kredisi çekebilir miyim? Evet, çekebilirsiniz. Hatta bazı bankalar KKM müşterilerine daha uygun ihtiyaç kredisi faiz oranları sunabiliyor. Çünkü sizinle bir bankacılık ilişkiniz var. Ama bu otomatik değil, bankanın kampanyasına bağlı.
• KKM faizi vergiye tabi mi? Evet, mevduat faiz gelirleri gelir vergisine tabi. Bankalar faiz ödemesi yaparken stopaj vergisini keserler. Yani size net faiz ödenir.
• Döviz mevduatına KKM uygulanır mı? Hayır, KKM sadece Türk Lirası mevduatlar için geçerli bir uygulama. Amacı TL tasarrufu teşvik etmek.

Sonuç ve Öneriler: 2025’te Paranızı Nasıl Değerlendirmelisiniz?

Yazının başına dönelim. Dayım ne yapmalı? Size genel önerilerimi maddeler halinde sıralayayım:

• Araştırın, Karşılaştırın: Sadece bir bankanın faizine bakmayın. En az 3-4 farklı bankanın (Ziraat, İş, Garanti BBVA gibi) güncel KKM ve standart mevduat faizlerini karşılaştırın.
• Vadeyi Doğru Seçin: Paranızı kısa sürede ihtiyacınız olmayacaksa, uzun vade (12 ay) genellikle daha yüksek faiz getirir. Ama likidite ihtiyacınızı da göz önünde bulundurun.
• KKM ve Kredi İlişkisini Unutmayın: Eğer önümüzdeki dönemde ihtiyaç kredisi çekmeyi planlıyorsanız, mevduat hesabınızı da aynı bankada tutmanız bir pazarlık avantajı sağlayabilir.
• Sosyal Güvenden Çok, Rakamlara Odaklanın: “Devlet bankası” güven verici olabilir ama faiz farkı ciddi olabilir. Hesabınızı iyi yapın.
• Gözünüzü Dövizde de Tutun: KKM TL cinsinden bir koruma sağlıyor ama döviz de portföy çeşitlendirmesi için önemli. Tüm yumurtaları aynı sepete koymayın derim.

2025 yılı için beklentim, KKM uygulamasının devam edeceği yönünde. Ancak enflasyon seyrine ve Merkez Bankası politikalarına bağlı olarak mevduat faizleri yukarı yönlü hareket edebilir. KKM bu hareketi yavaşlatabilir ama durduramaz. Yani dinamik bir süreç içindeyiz.

Uzman Tavsiyeleri: İhtiyaç Kredisi ve Mevduat Dengesi

Son olarak, sizin için birkaç kritik tavsiye daha:

1. Borç ve Tasarruf Dengesi: Eğer yüksek faizli bir borcunuz varsa (örneğin kredi kartı), önceliğiniz KKM’ye yatırım yapmak değil o borcu kapatmak olmalı. Çünkü ödediğiniz faiz, muhtemelen alacağınız faizden yüksek.

2. Acil Durum Fonu: KKM’ye yatırdığınız paranın bir kısmını erişilebilir bir vadesiz hesapta tutun. Hiç beklenmedik bir masraf çıkabilir. Tüm paranızı vadeli hesaba kilitlemeyin.

3. İhtiyaç Kredisi Kullanırken: KKM’nin mevduat faizlerine etkisi dolaylı da olsa kredi faizlerini etkiler. Kredi başvurusu yapmadan önce, mevduat müşterisi olduğunuz bankalardan teklif isteyin. Bazen özel müşteri olmak faiz indirimi sağlayabilir.

4. Profesyonel Yardım Alın: Karışık geliyorsa, bağımsız bir finansal danışmanla görüşün. ihtiyackredisi.com gibi platformlar objektif bilgiler sunarak size yol gösterebilir.

Önemli Uyarı ve Yasal Notlar

Buraya kadar okuduğunuz her şey, bir ekonomi muhabirinin araştırmaları ve kişisel gözlemlerine dayanmaktadır. Lütfen dikkat:

• Bu makaledeki hiçbir bilgi yatırım tavsiyesi değildir. Tüm yatırım kararlarınız kendi sorumluluğunuzdadır.
• Faiz oranları ve KKM koşulları anlık olarak değişebilir. Herhangi bir işlem yapmadan önce ilgili bankanın güncel şartlarını ve sözleşmesini mutlaka okuyun.
• İhtiyaç kredisi başvurusu yaparken, faiz oranı yanında masrafları (dosya masrafı, hayat sigortası vb.) da mutlaka sorun ve toplam maliyeti hesaplayın.
• KKM devlet garantisi, döviz kurundaki kayıpları karşılar, ancak Türk Lirası’nın satın alma gücündeki erimeyi (enflasyon) karşılamaz. Enflasyona karşı korunmak için farklı yatırım araçlarını da değerlendirin.
• Yukarıdaki tabloda yer alan faiz oranları Nisan 2025 itibariyle örnek teşkil etmek için verilmiştir. Kesin bilgi için bankalarla iletişime geçiniz.

Ekonomi canlı bir organizmadır ve bugün doğru olan yarın değişebilir. O yüzden sürekli öğrenmeye ve güncel kalmaya çalışın. Dayıma da aynısını söyledim zaten.

Editör: Sema Aydın

Yazar ve Araştırmacı: Can Demir

Röportajı Alan Muhabir: Deniz Yılmaz

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.