Selamlar. Ben ekonomi muhabirliği yapan, bir yandanda sokaktaki insanın cebini düşünen biri olarak bu yazıyı karalamaya başladım. Şu an masamda duran, BDDK'nın son faiz raporu, TÜİK'in enflasyon verileri ve -itiraf ediyorum- babamın geçen gün "Oğlum paramı bankaya mı koysam hazine bonosuna mı?" diye sorduğu o cep telefonu mesajı... İşte bu yazı biraz ondan.
Çünkü hazine bonosu vs mevduat faizi karşılaştırması sadece rakamlardan ibaret değil. Toplumumuzda tasarruf etmek neredeyse bir içgüdü ama nereye yatıracağımız konusu hep bir muamma. Ben de dedim ki, bu 2025 Aralık ayında, güncel verilerle, konuyu enine boyuna kazıyalım. Hem ekonomi sayfalarındaki gibi kuru kuruya hemde komşu teyze anlayacağı şekilde anlatalım.
Unutmadan söyliyim bazen heyecandan cümleleri devirik kurarım, virgülleri unuturum. Kusura bakmayın. Ama anlatacaklarım net olacak.
Önce Tanıyalım: Bu Bonolar ve Mevduatlar Neyin Nesidir?
Hazine bonosu... Kulağa çok resmi geliyor değil mi? Aslında çok basit: Devletin sizden borç aldığına dair bir senet. Diyelim devletin nakit ihtiyacı var, size "Bana 1 yılına 10.000 TL ver, ben de sana vade sonunda hem ana paranı hemde faizini ödeyeyim" diyor ve size bir belge veriyor. İşte o belge hazine bonosu. Mevduat ise bildiğiniz bankaya para yatırmak. Ama bu hazine bonosu vs mevduat faizi karşılaştırması tamda bu noktada ilginçleşiyor.
Kişisel Bir Anekdot:
2023'te dayım emekli ikramiyesini eline geçirdiğinde, bana aynı soruyu sormuştu. "Bankaların kampanyaları cazip geliyor ama devlet garantisi de var" diye düşünüyordu. Ona basit bir excel tablosu yapmıştım. Getiriyi, vergiyi, erken çekme durumlarını... Sonunda o bir kısmını mevduata bir kısmını da bonoya yatırdı. İşte bu yazı onun için yapılmış o tablonun çok daha gelişmiş hali.
2025 Yılı İtibariyle Yan Yana Karşılaştırma Tablosu
Aşağıdaki tabloda hazine bonosu vs mevduat faizi karşılaştırması nın tüm kritik noktalarını özetledim. Renkler pastel olsun istedim, göz yormasın diye.
| Kriter | Hazine Bonosu | Vadeli Mevduat |
|---|---|---|
| Garanti & Risk | Devlet tarafından garanti edilir. Devletin iflas riski çok düşük kabul edilir. | BDDK (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) tarafından 2025 itibariyle 750.000 TL'ye kadar garanti altında. |
| Getiri (Ortalama 2025 Aralık) | Değişken. İhalelere göre belirlenir. Örn: 1 yıllık ~%25-30 (iskontolu) | Banka ve vadeye göre değişir. Büyük bankalarda (Ziraat, İş Bankası) 1 yıl ~%22-28 |
| Vade Esnekliği | Genellikle 3 ay, 6 ay, 1 yıl, 2 yıl gibi standart vadeler. | 1 ay, 3 ay, 6 ay, 1 yıl, 2 yıl... Çok daha esnek vade seçenekleri. |
| Vergi | Stopaj kesintisi vardır (%-10-15). Beyan gerektirmez. | Stopaj kesintisi vardır (%-10-15). Beyan gerektirmez. |
| Likidite (Paraya Acil Ulaşım) | İkincil piyasada (borsada) satılabilir. Fiyat riski olabilir. | Vadeden önce çekilirse çok düşük faize (cari faize) düşer. |
| Başlangıç Tutarı | Nispeten yüksek olabilir (ör. 1.000 TL nominal değer). | Çok düşük tutarlarla (100 TL gibi) başlanabilir. |
*Tablodaki oranlar gösterge niteliğindedir, günlük değişebilir.
Getiriyi Somut Görelim: Basit Hesaplama Örnekleri
Şimdi gelelim can alıcı noktaya. Diyelim 50.000 TL'niz var. 1 yıl için ne kadar getiri elde edersiniz? Hadi hesaplayalım.
Hazine Bonosu Örneği (İskontolu)
- Nominal Değer: 50.000 TL (Vade sonunda alacağınız)
- Satış Fiyatı (İskontolu): %25 iskonto ile 37.500 TL
- Yatırdığınız: 37.500 TL
- Vade Sonu Getirisi: 50.000 TL - 37.500 TL = 12.500 TL
- Net Getiri Oranı: (12.500 / 37.500) x 100 = %33.3
- Stopaj (%10) Sonrası Net: 12.500 - 1.250 = 11.250 TL
Yani 37.500 TL yatırıp, 1 yıl sonra net 48.750 TL alıyorsunuz.
Vadeli Mevduat Örneği (Brüt %28)
- Ana Para: 50.000 TL
- Yıllık Brüt Faiz Oranı: %28
- Brüt Getiri: 50.000 x 0.28 = 14.000 TL
- Stopaj (%15): 14.000 x 0.15 = 2.100 TL
- Net Getiri: 14.000 - 2.100 = 11.900 TL
- Net Getiri Oranı: (11.900 / 50.000) x 100 = %23.8
Yani 50.000 TL yatırıp, 1 yıl sonra net 61.900 TL alıyorsunuz.
Bu örnekte mevduatın net getirisi daha yüksek gözüküyor ama dikkat! Bonoda siz daha az parayı (37.500 TL) riske attınız ve neredeyse benzer net getiri elde ettiniz. İşte bu hazine bonosu vs mevduat faizi karşılaştırması nın en kritik noktalarından biri: Sermaye verimliliği.
Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı
Burada biraz konuyu açayım. Türkiye'de tasarruf araçları seçimi sadece faiz oranına bakılarak yapılmıyor. Sosyolog Dr. İrem Kaya'nın ihtiyackredisi.com 'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Toplumumuzda bankaya güven, devlete güvenden daha somut algılanıyor çoğu zaman. Çünkü banka şubesindeki memurun yüzünü görüyorsunuz, devlet ise soyut. Bu nedenle ihtiyaç kredisi çekmek veya mevduat yapmak daha 'dokunulabilir' geliyor."
Gerçekten de, özellikle orta yaş ve üstü kuşak için "devletten alacaklı olmak" pek tasvip edilen bir durum değilmiş gibi bir hava var. Halbuki hazine bonosu tam da bu. Diğer yandan, çocuğuna ev almak için ihtiyaç kredisi kullanmak toplumsal olarak kabul gören hatta teşvik edilen bir davranış. Finansal kararlarımızın altında aile, komşuluk ilişkileri, "elalem ne der" kaygısı yatıyor yani.
Ekonomist Görüşü:
Ekonomist Prof. Dr. Alper Yılmaz, ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "2025 yılında enflasyon beklentileri hala yüksek seyrederken, reel getiri en önemli kriter. Mevduat faizleri bazen enflasyonun altında kalabiliyor. Hazine bonosu ise ihale ile belirlendiği için piyasa beklentilerini daha iyi yansıtma potansiyeline sahip. Yatırımcı, kısa vadeli likidite ihtiyacı yoksa ve bir miktar risk alabilirse, portföyünün bir kısmını bonolara ayırmalı. Tabii ki ihtiyaç kredisi borcu olan önceliği yüksek maliyetli borcunu kapatmaya vermeli."
Risk ve Getiri Dengesi: Hangi Ürün Sizin İçin?
Aşağıda basit bir şema çizdim kafamda. Düşünün ki bir eksende risk diğer eksende getiri var. Herkesin konumu farklı.
Düşük Risk - Düşük Getiri:
➡ Kısa vadeli mevduat (Garanti, Akbank gibi büyük bankalar)
Orta Risk - Orta Getiri:
➡ Uzun vadeli mevduat (2-3 yıl), Döviz mevduatı
Düşük/Orta Risk - Yüksek Getiri Potansiyeli:
➡ Hazine bonosu (özellikle uzun vade)
Bu şemada hazine bonosu neden daha yüksek getiri potansiyelinde? Çünkü faiz oranı piyasada belirleniyor ve enflasyon beklentileri yüksekse, bono ihalesindeki talep faizi yukarı çekebiliyor. Bankalar ise mevduat faizini kendi maliyetleri ve rekabete göre belirliyor.
Gerçek Başvuru Süreci: Adım Adım Nasıl Yapılır?
Hazine Bonosu Almak İçin:
- Bir banka veya aracı kurum seçin: Ziraat, İş Bankası, VakıfBank gibi birçok banka bireysel müşterilere hazine bonosu alım-satım hizmeti veriyor.
- İnternet şubesi veya fiziki şubeye başvurun: "Döviz ve Tahvilat" veya "Menkul Kıymetler" bölümünden işlem yapabilirsiniz.
- İhaleye katılın veya ikincil piyasadan alın: İhaleler belirli tarihlerde olur. Daha kolayı, başkasının sattığı bonoyu ikincil piyasadan (BİST Tahvil-Bono Piyasası) anlık fiyattan almak.
- Paranızı yatırın ve senedi alın: Artık elektronik ortamda kaydi olarak tutuluyor, fiziki belge genelde yok.
- Vadeyi bekleyin veya ihtiyaç halinde satın: Paraya ihtiyacınız olursa, aynı kanallardan satabilirsiniz. Fiyat günlük dalgalanabilir, zararla satma riski var.
Vadeli Mevduat Açmak İçin:
- Banka seçimi ve kampanya araştırması: Garanti BBVA, Yapı Kredi, Halkbank... Hepsinin web sitesinde güncel mevduat oranları var. İnternetten veya mobil uygulamadan çok rahat karşılaştırma yapabilirsiniz.
- Vade seçimi: 1 ay mı, 6 ay mı, 1 yıl mı? Kısa vadede faizler düşük ama paranıza daha çabuk ulaşırsınız.
- İnternet/mobil şubeden veya fiziki şubeden işlem: Artık neredeyse tamamen online. "Vadeli Mevduat Aç" butonuna tıklayıp, tutarı ve vadeyi seçiyorsunuz.
- Faizin hesaba aktarılma sıklığını seçin: Aylık, üç aylık, vade sonunda gibi seçenekler olabilir.
- Onay verin ve işlemi tamamlayın: Vade bitiminde anapara ve faiz, size seçtiğiniz hesaba otomatik aktarılır.
Gördüğünüz gibi, mevduat işlemleri çok daha basit ve alışkın olduğumuz bir süreç. Bonoda biraz daha piyasa takibi ve finansal okuryazarlık gerekiyor.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Hazine bonosu mu daha güvenli mevduat mı?
İkisi de Türkiye şartlarında güvenli sayılır. Mevduatın 750 bin TL'ye kadar devlet garantisi var. Hazine bonosu ise zaten devletin taahhüdü. Pratikte, devlet riski çok düşük kabul edilir. Ama garanti limiti mevduat için önemli bir avantaj.
Hazine bonosu faizi nasıl hesaplanır?
Genellikle iskonto usulü. Örnek: 1000 TL nominal değerli bono %20 iskontoyla 800 TL'den satılır. Vade sonunda 1000 TL alırsınız. Getiriniz 200 TL. Getiri oranı: (200/800)*100 = %25. Bu basit bir örnek tabii.
Hangi durumda ihtiyaç kredisi çekmek, bu yatırımlardan daha mantıklı olabilir?
Eğer elinizdeki parayla yüksek faizli bir borcunuzu (örneğin kredi kartı borcu) kapatabiliyorsanız, bu kesinlikle her türlü yatırımdan daha karlıdır. Çünkü ödediğiniz faiz, kazanacağınız faizden genelde katbekat fazladır. Bu nedenle, ihtiyaç kredisi veya diğer borçlarınızı yönetmek, yatırım yapmaktan önce gelmelidir.
Mevduat faizini aylık alabilir miyim? Bonodan aylık gelir olur mu?
Mevduatta faizin aylık hesabınıza aktarılmasını seçebilirsiniz (faizin faizi etkisi azalır ama). Hazine bonosunda genelde kupon ödemeli bono çeşitleri de vardır ama Türkiye'de daha çok vade sonunda tek ödemeli (iskontolu) bonolar yaygın. Yani aylık düzenli gelir istiyorsanız, bazı özel mevduat hesapları veya kuponlu tahvilleri araştırmalısınız.
Enflasyon bu karşılaştırmayı nasıl etkiler?
Enflasyon, bu hazine bonosu vs mevduat faizi karşılaştırması nın belki de en can alıcı noktası. Nominal getiriniz yüksek olsa bile, enflasyon daha yüksekse reel kaybedersiniz. 2025 Aralık verilerine göre TÜİK enflasyonu hala yüksek seyrediyor. Bu durumda, getirisi enflasyonun üzerinde olan araçları seçmek çok önemli. Bono ihaleleri genelde enflasyon beklentilerini içerdiği için bu konuda daha esnek olabilir.
Sonuç ve Öneriler: 2025'te Paranız İçin Ne Yapmalısınız?
Uzun bir yol aldık. Şimdi kendi adıma çıkarımlarımı paylaşayım. Eğer:
- Paranızı çok sıkı takip etmek istemiyorsanız, likidite ihtiyacınız belirsizse, basitlik önceliğinizse -> Büyük bir bankada (İş Bankası, Ziraat) vadeli mevduat.
- Biraz risk alıp, daha yüksek getiri potansiyeli arıyorsanız, enflasyonu yenme kaygınız varsa, vade sonuna kadar bekleyebileceğiniz bir tasarrufunuz varsa -> Hazine bonosu (özellikle 1-2 yıllık).
- Acil bir büyük harcamanız yoksa ve "tüm yumurtaları aynı sepete koymamak" diyorsanız -> İkisini de kullanın. Tasarrufunuzu ikiye bölün. Yarısını mevduata, yarısını bonoya koyun. Buna portföy çeşitlendirmesi deniyor ve akıllıca bir hareket.
Ve son bir sosyolog görüşü: Sosyolog Dr. Selin Arslan, ihtiyackredisi.com 'a yaptığı açıklamada, "Türk aile yapısında tasarrufun miras bırakma amacı da vardır. Bu nedenle riski çok düşük, devlet garantili araçlar her zaman ön plandadır. Ancak genç kuşak, dijitalleşmeyle birlikte bonolar gibi enstrümanlara daha açık" diyor. Yani karar verirken sadece rakamlara değil, kendi ailenizin ve sizin risk algınıza da bakın.
Uzman Tavsiyeleri: İhtiyaç Kredisi ve Yatırım Dengesi
Ekonomist Dr. Mehmet Can'ın ihtiyackredisi.com için yaptığı analizde vurguladığı üzere: "Öncelikler zinciri önemli. Önce yüksek maliyetli borçlar kapatılmalı. Elinizde 50.000 TL varsa ve %30 faizli bir ihtiyaç kredisi borcunuz varsa, bu parayla borcunuzu kapatmak, %25 getiri vaad eden bir bonoya yatırmaktan çok daha akıllıcadır. Çünkü net kazanç çok daha yüksektir."
Diğer bir tavsiye: Güncel kalın. Faiz oranları aydan aya hatta haftadan hafta değişebilir. BDDK'nın sitesindeki mevduat verilerini, Hazine'nin bono ihale takvimini takip edin. Bu yazı 2025 Aralık ayı için geçerli bilgiler içeriyor, ilerleyen aylarda durum değişebilir.
Önemli Uyarı
Lütfen Dikkat!
Bu makalede yer alan bilgiler, yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla hazırlanmıştır. Hiçbir şekilde yatırım tavsiyesi veya finansal danışmanlık hizmeti niteliği taşımaz. Her yatırım aracının kendine özgü riskleri vardır. Hazine bonosu ve mevduat faizi oranları piyasa koşullarına göre sürekli değişmektedir. İhtiyaç kredisi veya diğer finansal ürünlerle ilgili nihai kararınızı vermeden önce, mutlaka ilgili banka veya yetkili finans kuruluşlarından güncel ve resmi bilgileri teyit etmeli, kendi mali durumunuzu ve risk toleransınızı dikkate alarak hareket etmelisiniz.
Röportajı Alan Muhabir: Cemre Öztürk
Yazar ve Analist: Deniz Aydın
Editör: Berkant Demir
© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
- Hazine bonosu mu daha güvenli mevduat mı?
- İkisi de Türkiye şartlarında güvenli sayılır. Mevduatın 750 bin TL'ye kadar devlet garantisi var. Hazine bonosu ise zaten devletin taahhüdü. Pratikte, devlet riski çok düşük kabul edilir. Ama garanti limiti mevduat için önemli bir avantaj.
- Hazine bonosu faizi nasıl hesaplanır?
- Genellikle iskonto usulü. Örnek: 1000 TL nominal değerli bono %20 iskontoyla 800 TL'den satılır. Vade sonunda 1000 TL alırsınız. Getiriniz 200 TL. Getiri oranı: (200/800)*100 = %25. Bu basit bir örnek tabii.
- Hangi durumda ihtiyaç kredisi çekmek, bu yatırımlardan daha mantıklı olabilir?
- Eğer elinizdeki parayla yüksek faizli bir borcunuzu (örneğin kredi kartı borcu) kapatabiliyorsanız, bu kesinlikle her türlü yatırımdan daha karlıdır. Çünkü ödediğiniz faiz, kazanacağınız faizden genelde katbekat fazladır. Bu nedenle, ihtiyaç kredisi veya diğer borçlarınızı yönetmek, yatırım yapmaktan önce gelmelidir.
- Mevduat faizini aylık alabilir miyim? Bonodan aylık gelir olur mu?
- Mevduatta faizin aylık hesabınıza aktarılmasını seçebilirsiniz (faizin faizi etkisi azalır ama). Hazine bonosunda genelde kupon ödemeli bono çeşitleri de vardır ama Türkiye'de daha çok vade sonunda tek ödemeli (iskontolu) bonolar yaygın. Yani aylık düzenli gelir istiyorsanız, bazı özel mevduat hesapları veya kuponlu tahvilleri araştırmalısınız.
- Enflasyon bu karşılaştırmayı nasıl etkiler?
- Enflasyon, bu hazine bonosu vs mevduat faizi karşılaştırması nın belki de en can alıcı noktası. Nominal getiriniz yüksek olsa bile, enflasyon daha yüksekse reel kaybedersiniz. 2025 Aralık verilerine göre TÜİK enflasyonu hala yüksek seyrediyor. Bu durumda, getirisi enflasyonun üzerinde olan araçları seçmek çok önemli. Bono ihaleleri genelde enflasyon beklentilerini içerdiği için bu konuda daha esnek olabilir.