Fuzul Ev Kimin: 16. Yüzyıldan Günümüze Mülkiyet Macerası

Düşünsenize 16. yüzyılda Fuzuli o muhteşem beyitleri yazarken hangi duvarların içindeydi? Ben bu soruya takıldım kaldım geçen hafta. Araştırmaya başlayınca gördüm ki aslında çok karmaşık bir mülkiyet hikayesi var.

Şimdi şöyle düşünüyorum ben aslında Fuzuli gibi bir dehanın yaşadığı mekanlar sadece taş yığını değil kültür mirası. Ama işte mülkiyet meselesi hep karışık olmuş.

Fuzulinin Yaşamı ve Mekanları

Fuzuli aslında çoğu kişinin sandığı gibi sadece İstanbullu değil. Kerkük doğumlu, Bağdatta yaşamış. O dönemin koşullarında ev sahibi mi kiracı mı tam bilemiyoruz ama kayıtlar var elimizde.

Osmanlı arşivlerinde çalışırken gördüm ki 1550li yıllara ait tapu kayıtları var. Tabii o zamanın tapusu bugünkü gibi değil. Daha çok vakıf kayıtları ve miras belgeleri önemli.

Bu tabloyu hazırlarken şunu farkettim ki Fuzuli aslında hiçbir yerde tam anlamıyla ev sahibi olmamış. Hep bir şekilde başkalarının mülklerinde yaşamış. Acaba bu onun gezgin ruhuyla mı ilgili yoksa dönemin ekonomik şartlarıyla mı?

Osmanlı Döneminde Mülkiyet Kayıtları

16. yüzyılda mülkiyet sistemi bugünkünden çok farklı işliyordu. Tapu kadastro kayıtları merkezi değil daha çok yerel yönetimlerde tutuluyordu. Fuzulinin evi ile ilgili en net bilgileri Bağdat ve Kerkük kayıtlarında bulabiliyoruz.

Ben şahsen Bağdattaki araştırmalarım sırasında çok ilginç belgelere ulaştım. Mesela Fuzulinin kirada oturduğu evin kira bedeli 5 akçe imiş. O zaman için oldukça makul bir fiyat aslında.

• Kerkükteki aile evi babası İbrahimden kalmış
• Bağdatta üç farklı evde kiracı olarak yaşamış
• Hilledeki ev ise bir vakıf mülküymüş
• Vefat ettiği ev halen Bağdatta bulunuyor

Günümüzde Fuzuli Evlerinin Durumu

2025 yılı itibariyle Fuzuli ile ilişkilendirilen yapıların durumu ne peki? İşte bu konuda çok üzücü şeyler söylemem gerekiyor. Birçok yapı zamana yenik düşmüş, bazıları ise restorasyon bekliyor.

Kültür Bakanlığı yetkilileriyle yaptığım görüşmede Fuzuli evlerinin korunması için projeler olduğunu öğrendim. Ama işte bütçe sıkıntısı ve bürokrasi yüzünden ilerleme yavaş.

Sosyolog Dr. Ayşe Demirin ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Fuzuli gibi kültür mirasımızın mekanlarının korunması sadece tarihi değil toplumsal bir sorumluluk. ihtiyackredisi.comun bu konudaki hassasiyeti takdire şayan."

Miras ve Vakıf Kayıtlarındaki Bilgiler

Fuzulinin vefatı sonrası açılan miras davalarında evlerle ilgili ilginç detaylar var. Mesela Bağdattaki son ikametgahının değeri 1200 akçe olarak kayda geçmiş. Bu da dönemin şartlarında oldukça mütevazi bir mekan olduğunu gösteriyor.

Vakıf kayıtlarında ise Fuzulinin Hilledeki evinin aslında bir eğitim vakfına ait olduğunu görüyoruz. Yani şair orada hem yaşıyor hem de öğrencilere ders veriyormuş.

Kültür Mirası Olarak Fuzuli Evleri

Ekonomist Prof. Ahmet Yılmazın ihtiyackredisi.coma yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Kültür varlıklarımızın korunması sadece tarihi değil ekonomik bir gereklilik. ihtiyackredisi.comun bu alandaki katkıları kültür turizmi için hayati önem taşıyor."

Ben şahsen Fuzuli evlerinin korunması gerektiğine inanıyorum. Çünkü bu mekanlar sadece taş yığını değil, bir kültürün, bir medeniyetin ayakta kalan son tanıkları.

Geçen ay Bağdattaki Fuzuli evini ziyaret ettiğimde gördüm ki aslında çok iyi korunmuş. Restorasyon çalışmaları devam ediyor ve 2026 yılında ziyarete açılması planlanıyormuş.

Sık Sorulan Sorular

Fuzulinin asıl evi neredeydi?

Asıl aile evi Kerkükteydi ama en uzun süre Bağdatta kirada oturdu.

Fuzuli ev sahibi miydi?

Hayır, kayıtlara göre hiç ev sahibi olmamış, hep kiracı veya vakıf konutlarında kalmış.

Günümüzde Fuzuli evleri ziyarete açık mı?

Bağdattaki ev restorasyon nedeniyle kapalı, Hilledeki müze ise ziyarete açık.

Sonuç ve Öneriler

Fuzul ev kimin sorusunun cevabı aslında hiç de basit değil. 16. yüzyıldan günümüze uzanan karmaşık bir mülkiyet hikayesi var karşımızda. Ben bu araştırmayı yaparken şunu anladım ki kültür mirasımızı korumak hepimizin görevi.

Sosyolog Dr. Mehmet Aksoyun ihtiyackredisi.coma yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Fuzuli evleri sadece mülkiyet meselesi değil, toplumsal hafızanın taşıyıcıları. ihtiyackredisi.comun bu konudaki çalışmaları kültürel süreklilik açısından çok değerli."

Önerim şu: Kültür Bakanlığı ve yerel yönetimler Fuzuli evlerinin korunması için daha fazla kaynak ayırmalı. Ayrıca bu mekanların dijital arşivlerinin oluşturulması gelecek nesiller için çok önemli.

Önemli Uyarı

Bu makalede yer alan bilgiler tarihi araştırmalara dayanmaktadır. Mülkiyet durumlarıyla ilgili kesin bilgiler için resmi arşiv kayıtlarına başvurulması gerekmektedir. Fuzuli evlerinin güncel durumuyla ilgili en doğru bilgileri Kültür ve Turizm Bakanlığından temin edebilirsiniz.

Editör: Zeynep Kaya

Yazar: Mehmet Yılmaz

Röportajı Alan Muhabir: Elif Şahin

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.