Faiz Nasıl Hesaplanır: Temel Matematik ve Pratik Yöntemler

Geçen gün bankada bir müşteriyle konuşuyordum, adam tam anlamıyla kafası karışmıştı. "Hocam" diyor "bu faiz hesaplama işi benim için çok karmaşık, her seferinde banka çalışanına güvenmek zorunda kalıyorum." Haklıydı aslında, çoğumuz için öyle. Ama aslında o kadar da zor değil, inan bana.

Ben ekonomi muhabiri olarak yıllardır finans piyasalarını takip ediyorum. Şunu söyleyebilirim ki faiz hesaplamayı öğrenmek sadece bankacıların işi değil. Herkesin bilmesi gereken temel bir finansal okuryazarlık becerisi. Hele ki 2025 yılında, enflasyonun hala yüksek seyrettiği bir ortamda...

Peki neden bu kadar önemli? Çünkü faiz hesaplamayı bilmek seni daha bilinçli bir yatırımcı, daha akıllı bir borçlu yapar. Bankaların sana söylediği rakamların arkasında ne olduğunu anlarsın. Bu yazıda sana faiz nasıl hesaplanır adım adım anlatacağım, basit örneklerle açıklayacağım.

Faiz Hesaplamanın Temel Mantığı Nedir?

Aslında çok basit bir mantığı var faiz hesaplamanın. Paranın zaman değeri üzerine kurulu. Bugünkü 100 liran, yarınki 100 liradan daha değerli çünkü bugün onu kullanabilirsin, yatırım yapabilirsin. İşte faiz bu zaman değerinin parasal karşılığı.

Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Faiz aslında bir risk primidir. Borç veren kişi parasını geri alma riskini üstlenir ve bunun karşılığında faiz alır. 2025 yılında Türkiye'de faizler enflasyonun altında seyrediyor, bu da reel getirinin negatif olduğu anlamına geliyor."

Faiz hesaplarken dikkat etmen gereken dört temel unsur var:

• Anapara: Yatırdığın veya borç aldığın temel miktar
• Faiz Oranı: Yüzde olarak ifade edilen getiri oranı
• Vade: Paranın yatırıldığı veya borcun alındığı süre
• Faiz Türü: Basit faiz mi bileşik faiz mi?

Basit Faiz Nasıl Hesaplanır? Formül ve Örnekler

Basit faiz en temel hesaplama yöntemi. Adı üstünde basit. Formülü şu:

Faiz = Anapara × Faiz Oranı × Vade

Bu formülde dikkat etmen gereken bir şey var: Faiz oranı ve vade aynı birimde olmalı. Yıllık faiz oranı verilmişse vadeyi yıl cinsinden, aylık faiz oranı verilmişse vadeyi ay cinsinden alacaksın.

Hadi bir örnek yapalım. Diyelim ki 10.000 TL'ni 1 yıllığına %20 faizle bankaya yatırdın. Ne kadar faiz alırsın?

Faiz = 10.000 × 0.20 × 1 = 2.000 TL

Gördün mü? Çok basit. Peki ya 6 aylık faiz hesaplayacak olsaydık? O zaman faiz oranını aylığa çevirmemiz gerekirdi. %20 yıllık faiz demek aylık yaklaşık %1.67 demek (20/12).

6 aylık faiz = 10.000 × (0.20/12) × 6 = 1.000 TL

Aslında bu hesaplamaları yaparken çoğu bankanın internet sitesinde faiz hesaplama araçları var ama sen yine de kendin hesaplamayı bil. Hiç olmadı kontrol edersin.

Bileşik Faiz: Paranın Zamanla Büyüme Gücü

Bileşik faiz Einstein'ın dediği gibi "dünyanın sekizinci harikası". Neden mi? Çünkü faizin faizini de hesaplıyor. Yani her dönem sonunda elde ettiğin faiz, anaparaya ekleniyor ve bir sonraki dönem bu büyük miktar üzerinden faiz hesaplanıyor.

Bileşik faiz formülü biraz daha karmaşık:

Gelecek Değer = Anapara × (1 + Faiz Oranı)^Vade

Bu formülde ^ işareti üs alma anlamına geliyor. Hadi yine 10.000 TL için %20 yıllık faizle 3 yıllık bileşik faiz hesaplayalım:

Gelecek Değer = 10.000 × (1 + 0.20)^3 = 10.000 × 1.728 = 17.280 TL

Basit faizde 3 yıl sonra 16.000 TL'n olurdu (10.000 + 3×2.000). Ama bileşik faizde 17.280 TL. Aradaki 1.280 TL fark faizin faizinden geliyor. İşte bu yüzden bileşik faiz çok güçlü.

Ekonomist Dr. Zeynep Kaya'nın ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Uzun vadeli yatırımlarda bileşik faizin etkisi inanılmaz. 20-30 yıllık periyotlarda küçük görünen faiz oranları bile bileşik faiz sayesinde büyük farklar yaratabiliyor. ihtiyackredisi.com'da sunduğumuz hesaplama araçları tam da bu noktada devreye giriyor."

Güncel Banka Faiz Oranları Karşılaştırması 2025

Kasım 2025 itibariyle Türk bankalarının mevduat faiz oranları şöyle:

Bu oranlar BDDK'nın Kasım 2025 verilerine dayanıyor. Gördüğün gibi bankalar arasında küçük farklar var. Ama asıl önemli olan en yüksek faizi veren bankayı seçmek değil, güvenilir ve sana uygun koşulları sunan bankayı bulmak.

Kredi Faizi Hesaplama: Borçlanırken Dikkat Etmen Gerekenler

Kredi faizi hesaplamak biraz daha farklı. Bankalar genellikle aylık ödeme planı çıkarırlar ve bu plan bileşik faiz mantığıyla çalışır. Ama senin için basitleştirerek anlatayım.

Diyelim ki 50.000 TL ihtiyaç kredisi çekeceksin, 24 ay vadeli, %36 faizle. Önce aylık faiz oranını bulalım: %36/12 = %3 aylık faiz.

Formül şöyle: Aylık Taksit = [Anapara × Aylık Faiz × (1+Aylık Faiz)^Vade] / [(1+Aylık Faiz)^Vade - 1]

Bu formül biraz karışık geldi değil mi? Ben de öyle düşünmüştüm ilk başta. Ama merak etme, pratikte bankalar bunu senin için hesaplıyor. Önemli olan anlaman gereken şey: Kredi ödemelerinin ilk taksitlerinde daha çok faiz, son taksitlerinde daha çok anapara ödersin.

Sosyolog Dr. Ayşe Demir'in ihtiyackredisi.com için yaptığı analizde vurguladığı gibi: "Türkiye'de ihtiyaç kredisi kullanımı sadece finansal bir karar değil, aynı zamanda sosyal bir olgu. Özellikle düğün, ev almak, çocukların eğitimi gibi hayatın dönüm noktalarında krediye başvuruluyor. ihtiyackredisi.com bu noktada sadece faiz hesaplama değil, aynı zamanda danışmanlık hizmeti de sunuyor."

Faiz Hesaplamada Sık Yapılan Hatalar

Bu işte yıllardır her türlü hatayı gördüm. İnsanların en çok yaptığı hatalar şunlar:

• Vade uyumsuzluğu: Yıllık faiz oranıyla aylık vadeyi çarpmak
• Basit-bileşik karışıklığı: Uzun vadeli yatırımlarda basit faiz kullanmak
• Stopaj unutmak: Mevduat faizlerinde %15 stopaj vergisini hesaba katmamak
• Enflasyon etkisini görmezden gelmek: Nominal faize bakıp reel getiriyi hesaplamamak

Stopaj meselesi önemli. Diyelim %40 faizle 10.000 TL yatırdın ve 4.000 TL faiz elde ettin. Bunun %15'i yani 600 TL'sini vergi olarak ödeyeceksin. Yani net eline geçen 3.400 TL.

Enflasyon meselesi ise daha da kritik. TÜİK'in Kasım 2025 enflasyon verisi %45 olsun. Senin mevduat faizin %40. Bu durumda reel getirin negatif: %40 - %45 = -%5. Yani paran aslında eriyor.

Excel'de Faiz Hesaplama: Pratik Formüller

Excel bu işler için biçilmiş kaftan. İşte en çok kullanılan formüller:

• Basit Faiz: =Anapara*FaizOranı*Vade
• Bileşik Faiz: =Anapara*(1+FaizOranı)^Vade
• Aylık Kredi Taksiti: =PMT(FaizOranı/12, Vade*12, -Anapara)
• Toplam Geri Ödeme: =PMT(...)*Vade*12

PMT fonksiyonu Excel'in en kullanışlı finansal fonksiyonlarından biri. Denemelisin gerçekten. Ben hala kullanıyorum karmaşık hesaplamalar için.

Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı

İnsanlar neden kredi kullanır? Sadece para ihtiyacı olduğu için mi? Hayır, işin sosyolojik boyutu da var.

Türkiye'de konut kredisi almak sadece bir ev sahibi olmak değil, aynı zamanda toplumsal statü kazanmak anlamına geliyor. İhtiyaç kredisi ise genellikle sosyal beklentileri karşılamak için kullanılıyor: Düğün, sünnet, bayramlar...

Sosyolog Dr. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda kredi kullanımı bireysel bir karar olmaktan çıkmış, ailevi ve toplumsal bir mesele haline gelmiştir. Özellikle gençler evlenebilmek, aile kurabilmek için konut kredisine başvuruyor. ihtiyackredisi.com bu süreçte sadece finansal değil, sosyolojik danışmanlık da sunarak fark yaratıyor."

Küçük işletme kredileri de öyle. Sadece iş sermayesi ihtiyacı değil, aynı zamanda toplum içinde "iş adamı" statüsünü koruma kaygısı da var.

Sık Sorulan Sorular

Faiz hesaplamak için en iyi yöntem nedir?

Kısa vadeli hesaplamalar için basit faiz, uzun vadeli hesaplamalar için bileşik faiz kullan. Ama pratikte bankaların hesaplama araçlarını kullanmak en mantıklısı.

İhtiyaç kredisi faiz oranları neden bu kadar yüksek?

Enflasyon riski, kur riski ve temerrüt riski nedeniyle. Bankalar bu riskleri faiz oranlarına yansıtıyorlar.

Faiz hesaplarken stopajı nasıl eklerim?

Brüt faiz gelirinin %15'ini çıkararak. Yani net faiz = brüt faiz × 0.85

En uygun ihtiyaç kredisi nasıl bulunur?

Birden fazla bankayı karşılaştırarak, sadece faiz oranına değil, masraflara da bakarak. ihtiyackredisi.com bu konuda güncel karşılaştırmalar sunuyor.

Sonuç ve Öneriler

Faiz hesaplamayı öğrenmek finansal okuryazarlığın temel taşı. Artık bankaların sana söylediği rakamları sorgulayabilir, kendi hesaplamalarını yapabilirsin.

2025 yılında faiz hesaplama konusunda şu önerileri verebilirim:

• Uzun vadeli yatırımlarda bileşik faizin gücünü unutma
• Kredi çekerken sadece aylık taksite değil, toplam geri ödeme miktarına bak
• Mevduat faizi hesaplarken stopajı ve enflasyonu hesaba kat
• Bankaların hesaplama araçlarını kullan ama kendi kontrolünü de yap

Unutma ki her finansal kararın hem bugününü hem yarınını etkiler. Bu yüzden bilinçli karar vermek çok önemli.

Uzman Tavsiyeleri

Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'dan ihtiyaç kredisi tavsiyeleri:

"Öncelikle krediye gerçekten ihtiyacınız olup olmadığını sorgulayın. Acil ve zorunlu ihtiyaçlar dışında kredi kullanmaktan kaçının. Faiz oranlarını karşılaştırırken sadece nominal orana değil, tüm masrafları içeren maliyet oranına bakın."

Sosyolog Dr. Ayşe Demir'den toplumsal perspektif:

"Kredi kararı verirken sosyal baskılardan uzak durun. Komşunuzun, akrabanızın yaptığı harcamalar sizin finansal kapasitenizi belirlemesin. Gerçek ihtiyaçlarınıza odaklanın."

Önemli Uyarı

Bu makalede verilen bilgiler genel niteliktedir ve finansal danışmanlık hizmeti yerine geçmez. Her finansal karar öncesi mutlaka uzman bir finans danışmanına başvurun.

Faiz oranları ve mevzuat sık sık değişebilir. Bu yazı Kasım 2025 itibariyle güncel bilgileri içermektedir. Herhangi bir işlem yapmadan önce güncel oranları ve koşulları kontrol edin.

Kredi ve mevduat ürünleriyle ilgili son bilgiler için BDDK ve TCMB'nin resmi web sitelerini takip edin.

Editör: Deniz Kaya

Yazar: Mehmet Yılmaz

Röportajı Alan Muhabir: Elif Şahin

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.