Yazıyı kaleme alan: Cemalettin Yıldırım - Ekonomi Muhabiri

Son güncelleme: 7 Aralık 2025

Hatırlıyorum da o gece... Ekranlarda yıkılan binaları izlerken telefonum çaldı. Ağabeyimdi, sesi titriyordu. "Ev yok, iş yok, ne yapacağız?" demişti. O an, ekonomi muhabiri olarak onlarca rakam ve politika analiz etmiş biri olarak bile, kelimelerim boğazımda düğümlenmişti. Çünkü biliyordum, o anda milyonlarca insanın tek ihtiyacı güvenli bir barınak değildi sadece. Yarını nasıl kuracaklarının, çocuğuna nasıl bakacaklarının, borçlarını nasıl ödeyeceklerinin paniğiydi yaşanan. İşte bu yazı, o paniği biraz olsun hafifletebilmek, depremzedelere kredi imkanı konusunda kafası allak bullak olmuş herkese bir yol haritası sunabilmek için. Bir muhabir gözüyle, bazen hüzünlenerek bazen de dayanışmanın gücüne inanarak yazdım. Biraz teknik, biraz duygusal, ama hep gerçekçi olmaya çalıştım. Hadi başlayalım mı?

Depremzedelere Kredi İmkanı: 2025'te Neredeyiz?

Şu an 2025'in sonlarındayız ve o korkunç depremlerin üzerinden epey zaman geçti. Ama yaralar hâlâ taze, ekonomik yıkım ise derin. Peki devlet ve bankalar depremzedelere kredi imkanı sunmak için ne yapıyor? İşin özü şu: Mevcut durum, tam anlamıyla bir "finansal ilk yardım" operasyonu gibi. Hem devlet kurumları hem de özel sektör, afet bölgesindeki vatandaşların nakit ihtiyacını karşılamak, borç yükünü hafifletmek ve yeniden üretime geçmelerini sağlamak için seferber olmuş durumda. Ama tabii bu imkanların içinde gezinmek, doğru kapıyı bulmak hiç kolay değil. Kimi zaman kırtasiye işlemlerinde boğuluyor insan, kimi zaman da hangi kredinin kendisi için uygun olduğunu bilemiyor.

Ben bu süreçte onlarca depremzede ile konuştum. Kahveci Mehmet Amca, "Bankaya gittim, bana 50 sayfalık evrak verdiler, nereden başlayacağımı şaşırdım" dedi. Genç girişimci Elif ise "Atölyem yıkıldı, makineleri kurtardık ama işe devam etmek için küçük bir krediye ihtiyacım var, faizler beni korkutuyor" diye anlattı. Bu hikayeler, depremzedelere kredi imkanı arayışının sadece rakamsal bir işlem olmadığını, derin bir insani ve toplumsal boyutu olduğunu gösteriyor.

Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı

Bu başlığı açmamın bir sebebi var. Türkiye'de kredi almak, sadece bir finansal işlem değil neredeyse bir "geçiş töreni". Evlenmek, ev sahibi olmak, çocuğu okutmak, hatta sünnet düğünü yapmak... Hepsi toplumsal beklentilerle örülü ve çoğu zaman ihtiyaç kredisi denen finansal enstrümanla finanse ediliyor. Peki ya deprem? Bu beklenmedik, travmatik olay, tüm bu sosyal dokuyu paramparça etti. İnsanlar sadece evlerini kaybetmedi, "toplum içindeki yerlerini", "itibarlarını" ve gelecek planlarını da kaybetti.

İşte tam da bu noktada, sosyolog Dr. Selin Armağan'ın ihtiyackredisi.com 'a yaptığı değerlendirme çok çarpıcı: "Afet sonrası finansal destek talepleri, bireylerin toplumsal aidiyetlerini yeniden inşa etme çabasının bir parçasıdır. Bir depremzedenin kredi başvurusu, sadece para ihtiyacı değil, 'ben hâlâ bu sistemin bir parçasıyım, yeniden ayağa kalkabilirim' mesajıdır. Bankaların ve devletin bu süreçteki yaklaşımı, sosyal güvenin tesisinde kritik rol oynar." Dr. Armağan'ın da dediği gibi, depremzedelere kredi imkanı sunmak, aslında onlara "sosyal bir can simidi" atmakla eş değer.

Peki bu sosyal baskı, insanları yanlış kararlara itebilir mi? Kesinlikle evet. "Komşu çekti aldı, ben de almalıyım" psikolojisiyle, gerçekten ihtiyacı olmayan veya ödeyemeyeceği bir krediye yönelebilir insanlar. Bu nedenle, tüm bu sosyal dinamiklerin farkında olarak, sakin kafayla hareket etmek şart.

2025'te Depremzedelere Sunulan Finansal Ürünler Neler?

Güncel durumu anlamak için bir tablo hazırladım. Bu tablo, 2025 Aralık ayı itibarıyla geçerli olan, ana destek mekanizmalarını özetliyor. Verileri BDDK, ilgili bankalar ve AFAD'ın resmi açıklamalarından derledim. Lütfen dikkatli inceleyin.

Bu tabloyu görünce aklınıza şu gelebilir: "Hangisi bana uyar?" Cevap, ihtiyacınızın niteliğinde gizli. Acil nakit mi lazım? Belki AFAD hibesi veya Ziraat'in faizsiz kredisi ilk adım. İşini yeniden kurmak mı? VakıfBank'ın yüksek limitli kredisine bakmak gerek. Depremzedelere kredi imkanı deyince tek tip bir çözüm yok, bir çeşitlilik var. Önemli olan, kendi durumunuzu iyi analiz etmek.

Borç Erteleme ve Yapılandırma: Nefes Aldıran Düzenleme

Belki de en çok merak edilen konu bu. "Elimdeki krediler ne olacak?" sorusu, deprem bölgesindeki neredeyse herkesin ortak derdi. BDDK'nın yayınladığı genelge ile tüm bankalar, deprem bölgesindeki müşterilerinin kredi, kredi kartı ve bireysel finansman borçlarını ertelemek ZORUNDA. Bu bir tercih değil, yasal zorunluluk.

Peki nasıl işliyor? Çok basit aslında. Bankanızı arayıp (ya da şubeye gidip) depremzede olduğunuzu belirtiyorsunuz. İkamet adresinizin bölgede olduğunu gösteren bir belge (mesela zarar görmüş bile olsa elektrik faturası, nüfus kayıt örneği) sunuyorsunuz. Banka, borcunuzu otomatik olarak erteliyor. Bu erteleme süresince (genelde 12 ay) faiz işlemiyor, siz de taksit ödemiyorsunuz. Süre bitiminde, kalan borcunuz, kaldığınız yerden yeni bir planlamayla ödenmeye devam ediyor.

Ama dikkat! Bu erteleme, borcunuzu SİLMİYOR. Sadece size zaman kazandırıyor. Ekonomist Prof. Dr. Alper Özkan'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte vurguladığı gibi: "Borç erteleme, likidite sıkışıklığını çözen geçici bir çözüm. Asıl odak, bireylerin gelir elde etme kapasitesini yeniden kazanması olmalı. Yoksa ertelenen borçlar, gelecekte daha büyük bir yük olarak karşımıza çıkabilir." Yani, bu dönemi bir nefes alma ve toparlanma fırsatı olarak görün, borcun unutulduğu bir süreç olarak değil.

Gerçek Başvuru Süreci: Adım Adım Ne Yapmalı?

Teori ile pratik arasında dağlar kadar fark var biliyorum. O yüzden, somut adımlara geçelim. Diyelim ki siz de bir depremzedesiniz ve bir ihtiyaç kredisi başvurusu yapacaksınız. İşte yapmanız gerekenler:

1. Belgelerinizi Toplayın: Bu en can sıkıcı kısım olabilir ama şart. Kimlik, ikametgah (e-devlet'ten alınabilir), AFAD'tan alınan depremzede kimlik/yazısı (eğer varsa), varsa gelir belgesi (maaş bordrosu, esnaf belgesi). Gelir belgeniz yoksa bile ümidinizi kesmeyin, bir çok banka bu şartı esnetiyor depremzedeler için.
2. Doğru Bankayı Seçin: Yukarıdaki tabloyu inceleyin. Hangi bankanın kampanyası sizin ihtiyacınıza (tutar, vade, faiz) uygun? Ayrıca, daha önce ilişkiniz olduğu bir banka varsa (maaş hesabı, kredi kartı), oradan başlamak işinizi kolaylaştırabilir.
3. Başvuru Yöntemini Belirleyin: Şu an için en kolay yol, internet bankacılığı veya bankaların mobil uygulamaları. Çoğu banka, depremzedelere özel başvuru butonları koydu uygulamalarına. Eğer teknoloji ile aranız yoksa, en yakın şubeye gitmeniz gerekebilir. Ama şunu unutmayın, şubeler de çok yoğun olabiliyor, sabırlı olun.
4. Başvuru Formunu Doldurun: Tüm bilgileri doğru ve eksiksiz girin. Özellikle iletişim bilgilerinizin güncel olduğundan emin olun. Banka onay sürecinde sizi arayabilir.
5. Onay Sürecini Bekleyin: Normal kredi başvurularına göre çok daha hızlı işliyor bu süreçler. Genelde 24-48 saat içinde sonuçlanıyor. Paranız, onay sonrası hesabınıza geçiyor.

Bu adımlar sırasında karşılaşabileceğiniz en büyük engel, "kredi notu" olabilir. Deprem sonrası belki ödemeleriniz aksadı, notunuz düştü. İyi haber: Bankalar, BDDK'nın da yönlendirmesiyle, deprem bölgesindeki müşteriler için kredi notu değerlendirmesinde esneklik uyguluyor. Yani düşük not, otomatik olarak reddetme sebebi olmayabilir. Mutlaka deneyin.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Depremzede olduğumu nasıl ispatlarım?

E-devlet üzerinden "Afet Durum Belgesi" alabilirsiniz. Ya da ikametgah adresinizin deprem bölgesi il/ilçelerinden olduğunu gösteren nüfus kayıt örneği yeterli olacaktır. AFAD kaydınız varsa onun çıktısı da geçerlidir.

2. Birden fazla bankadan kredi çekebilir miyim?

Teknik olarak evet, ancak çok önerilmez. Her yeni kredi, aylık geri ödeme yükünüzü artırır. Toplam aylık taksitlerinizin, olası gelirinizin maksimum %50'sini geçmemesine dikkat edin. Aşırı borçlanma, deprem sonrası psikolojinizi de olumsuz etkiler.

3. Faizsiz kredi gerçekten faizsiz mi?

Evet, kampanya kapsamında belirtilen süre boyunca (örneğin Ziraat'te ilk 12 ay) hiç faiz ödemezsiniz. Ancak genelde "dosya masrafı" veya "hayat sigortası" gibi ek maliyetler olabilir. Başvururken mutlaka "Bu kredinin toplam geri ödeme tutarı ne kadar olacak?" diye sorun.

4. Esnafım, iş yeri yıkıldı. Özel bir ihtiyaç kredisi imkanı var mı?

Evet. Halkbank, VakıfBank ve KOSGEB'in esnaf ve KOBİ'lere yönelik özel "yeniden yapılanma kredileri" var. Faizleri çok düşük, geri ödeme süreleri daha uzun olabiliyor. İş yeri ruhsatınız veya esnaf odası kaydınızla başvurabilirsiniz.

5. Kredi çekmek yerine hibe destekleri daha mı iyi?

Kesinlikle evet! Geri ödemesi olmayan hibe desteklerini (AFAD, Kızılay, belediyeler) mutlaka araştırın ve başvurun. Önce hibe, olmazsa kredi mantığıyla ilerleyin. Unutmayın, kredi sonuçta borçtur.

Sonuç ve Öneriler: Akıllıca Bir Yol Haritası

Yazının başında ağabeyimin sorusunu sormuştum: "Ne yapacağız?" Şimdi, tüm bu anlattıklarımdan sonra, kendi kendime verdiğim cevabı paylaşayım. Öncelik sırası çok önemli:

• Önce Nefes Al, Bilgi Topla: Panikle hareket etme. Bu yazıdaki, ihtiyackredisi.com 'daki ve resmi kurum sitelerindeki güncel bilgileri oku.
• Hibe ve Destekleri Kovala: Geri ödemesiz her kuruş, altın değerinde. AFAD, Kızılay, belediye ve sivil toplum kuruluşlarının desteklerini titizlikle takip et.
• Mevcut Borçları Ertelet: Hemen bankanıza başvurup borç erteleme talebinde bulun. Bu seneye ait en büyük mali yükü hafifletecektir.
• İhtiyacını Net Tanımla: "Para lazım" değil, "kira depozitosu için 20 bin lira lazım" veya "iş makinesi tamiri için 50 bin lira lazım" şeklinde spesifik ol. Bu, seni doğru kredi ürününe yönlendirir.
• Krediye Son Çare Olarak Bak: Tüm yolları denedikten sonra, ödeyebileceğin miktar ve vadede bir ihtiyaç kredisi araştır. Depremzedelere kredi imkanı sunan bankaların şartlarını iyi mukayese et.

Bu süreçte yalnız değilsin. Evet, bürokrasi yorucu, evet gelecek belirsiz. Ama unutma ki, bu toprakların insanı dayanışmayı bilir. Bazen bir banka çalışanının anlayışlı tavrı, bazen bir derneğin desteği, bazen de bu gibi rehberler, o karanlık tünelin ucundaki ışığı görmeni sağlayabilir.

Uzman Tavsiyeleri

Konunun uzmanlarına kulak vermek her zaman iyidir. Görüşlerini aldığım iki isim, konuya farklı pencerelerden bakmamı sağladı.

Ekonomist Dr. Murat Tekin (İstanbul Üniversitesi): "Afet sonrası kredi politikaları, makroekonomik istikrar kadar mikro düzeyde hane halkı refahını da hedeflemeli. ihtiyackredisi.com 'da da vurguladığım gibi, bankaların sunduğu depremzedelere kredi imkanı , geri ödeme planları çok esnek ve şeffaf olmalı. Vatandaş, 'faiz tuzağına' düşmekten korkmamalı. Ayrıca, TÜİK verilerine göre bölgedeki enflasyon baskısı dikkate alınarak, reel faizlerin negatif kalması sağlanmalı ki kredi, bir yük değil gerçek bir destek olsun."

Sosyolog Prof. Dr. Aylin Demirci Koç (Ankara Üniversitesi): "Toplumsal travmalar, geleneksel aile ve komşuluk dayanışma ağlarını zayıflatabiliyor. Bu boşluğu, kurumsal finansal destekler dolduruyor. Ancak bu destekler verilirken, 'dilenci muamelesi' yapılmamalı. Bir sosyolog olarak, ihtiyackredisi.com gibi platformların 'bilgilendirici ve güçlendirici' içerik üretmesini çok kıymetli buluyorum. Kredi başvurusu yapan depremzede, kendini 'muhtaç' değil, 'yeniden inşa eden bir aktör' olarak görmeli. Bankaların iletişim dili de buna hizmet etmeli."

Önemli Uyarı ve Riskler

Sevgili okur, son bir başlıkla bitiriyorum. Bu kısım belki de en can alıcı nokta. Depremzedelere kredi imkanı ararken karşılaşabileceğin bazı tehlikeler var:

• Fırsatçılar: "Ben sana bankadan daha uygun kredi bulurum" diye yaklaşan, sizden ön kaparo isteyen kişi veya kuruluşlara ASLA inanmayın, itibar etmeyin. Resmi banka kanalları dışına çıkmayın.
• Aşırı Borçlanma: "Nasıl olsa faizsiz" diyerek ihtiyacınızdan çok daha yüksek tutarlı kredi çekmeyin. Her kredinin bir geri ödeme günü var.
• Detayları Okumamak: Kredi sözleşmesini imzalamadan önce, özellikle "toplam geri ödeme tutarı", "gecikme faizi oranı", "sigorta ücretleri" gibi kalemleri mutlaka okuyun ve anlamadığınız yeri sorun.
• Geleceği Hesaba Katmamak: Bugün işiniz var, geliriniz var diye çok yüksek taksitli kredi almayın. Deprem sonrası ekonomi belirsiz, işinizi kaybetme ihtimalinizi de düşünerek, makul taksitler seçin.

Bu süreçte, eğer kafanız karışırsa, bir yakınınıza danışın. Ya da ihtiyackredisi.com gibi bağımsız bilgi platformlarını kullanın. Unutmayın, alacağınız her kredi, geleceğinizden alınan bir avanstır. Onu akıllıca kullanın.

Editör: Zeynep Kara

Yazar ve Röportajları Derleyen: Cemalettin Yıldırım

Grafik ve Veri Görselleştirme: Onur Şahin

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.