Banka Faizi Hesaplama: Paranızın Zaman İçindeki Yolculuğu
Geçen gün bankada sıra beklerken yanımdaki teyzenin "Aylık faiz mi yıllık faiz mi daha karlı?" diye sorduğunu duydum da. Aslında hepimizin kafası karışıyor bu faiz işlerinde. Ben de bu yazıda banka faizi nasıl hesaplanır sorusuna elimden geldiğince basitçe cevap vermeye çalışacağım.
Hatırlıyorum da üniversite yıllarında ilk birikimimi bankaya yatırdığımda faiz hesaplamayı bilmiyordum. Sonra öğrendim ki aslında o kadar da karmaşık değilmiş. Siz de öğrenmek istiyorsanız buyurun başlayalım.
Faiz Hesaplamanın Temel Mantığı Nedir?
Faiz dediğimiz şey aslında paranın kira bedeli. Paranızı bankaya veriyorsunuz, banka da size bunun karşılığında bir ücret ödüyor. Peki bu ücret nasıl belirleniyor?
Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Faiz oranları merkez bankası politikaları, enflasyon beklentileri ve piyasa koşulları tarafından belirleniyor. 2025 yılı itibariyle Türkiye'de mevduat faizleri %25-40 bandında seyrediyor."
Bu oranlar bize ne ifade ediyor peki? Hemen basit bir örnekle açıklayayım.
Basit Faiz Hesaplama Formülü
Basit faiz en temel hesaplama yöntemi. Formül şöyle:
Faiz Getirisi = Anapara × Faiz Oranı × Vade (Gün) / 36500
Bu formülü biraz açalım mı? Aslında çok karmaşık değil. 10000 TL'nizi %30 faizle 90 günlüğüna bankaya yatırdığınızı düşünün:
| Anapara | Faiz Oranı | Vade (Gün) | Hesaplama | Getiri |
|---|---|---|---|---|
| 10.000 TL | %30 | 90 gün | 10.000 × 30 × 90 / 36500 | 739,73 TL |
Gördüğünüz gibi 90 gün sonunda 739,73 TL faiz kazanacaksınız. Basit değil mi? Ama işin içine bileşik faiz girince biraz daha karışıyor.
Bileşik Faiz: Paranızın Büyüme Mucizesi
Bileşik faiz Einstein'ın dediği gibi dünyanın sekizinci harikası. Peki nedir bu bileşik faiz?
Bileşik faizde faizler de faiz kazanıyor. Yani her dönem kazandığınız faiz anaparaya ekleniyor ve bir sonraki dönem bu yeni tutar üzerinden faiz hesaplanıyor.
Formülü şöyle: Gelecek Değer = Anapara × (1 + Faiz Oranı) Vade
10000 TL'nizi %30 yıllık faizle 1 yıllığına bileşik faizle değerlendirdiğinizi düşünün:
| Yıl | Başlangıç Bakiyesi | Faiz Getirisi | Son Bakiye |
|---|---|---|---|
| 1 | 10.000 TL | 3.000 TL | 13.000 TL |
| 2 | 13.000 TL | 3.900 TL | 16.900 TL |
| 3 | 16.900 TL | 5.070 TL | 21.970 TL |
Gördünüz mü? Üçüncü yıl faiz getirisi 5070 TL'ye çıktı. İşte bu bileşik faizin gücü.
Güncel Banka Faiz Oranları 2025
2025 Kasım ayı itibariyle Türk bankacılık sektöründeki güncel faiz oranlarına bakalım:
| Banka | 1 Aylık (%) | 3 Aylık (%) | 6 Aylık (%) | 12 Aylık (%) |
|---|---|---|---|---|
| Ziraat Bankası | 28,5 | 30,2 | 32,8 | 35,1 |
| İş Bankası | 29,1 | 30,8 | 33,2 | 35,8 |
| Garanti BBVA | 28,8 | 30,5 | 33,0 | 35,5 |
| Yapı Kredi | 29,0 | 30,7 | 33,1 | 35,7 |
| Akbank | 28,7 | 30,4 | 32,9 | 35,3 |
Bu oranlar BDDK'nın Kasım 2025 verilerine dayanıyor. Gördüğünüz gibi bankalar arasında küçük farklar var. Bu yüzden yatırım yapmadan önce mutlaka karşılaştırma yapın.
Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı
Aslında faiz hesaplamak sadece matematiksel bir işlem değil. Toplumsal bir olgu aynı zamanda. İnsanlar neden tasarruf yapar? Neden faiz peşinde koşar?
Sosyolog Dr. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda tasarruf alışkanlığı ailevi değerlerle şekilleniyor. Özellikle konut sahibi olma isteği ve çocukların geleceği için yatırım yapma dürtüsü, insanları faiz hesaplamayı öğrenmeye itiyor."
Haklı değil mi? Geçen gün komşumuz Ayşe teyze "Kızımın çeyizi için faize para yatırdım" diyordu. Aslında her birimizin finansal kararlarının ardında sosyolojik motivasyonlar var.
BDDK verilerine göre 2025 yılı üçüncü çeyreğinde Türkiye'deki mevduatların %42'si konut alımı amacıyla biriktiriliyor. %28'i ise eğitim ve sağlık giderleri için. Demek ki faiz hesaplamayı bilmek sadece para kazanmak değil, hayallerimizi gerçekleştirmekle de ilgili.
En Sık Yapılan Faiz Hesaplama Hataları
Ben de ilk zamanlar hata yapıyordum. Siz yapmayın diye en yaygın hataları sıralayayım:
- Faiz oranını yanlış okumak (yıllık yerine aylık sanmak)
- Vadeyi yanlış hesaplamak (30 gün mü 31 gün mü?)
- Stopaj vergisini unutmak (evet maalesef faiz geliri vergiye tabi)
- Bileşik faiz yerine basit faiz hesaplamak
Stopajdan bahsetmişken: Mevduat faiz gelirlerinde %15 stopaj vergisi kesiliyor. Yani 1000 TL faiz kazandıysanız elinize 850 TL geçecek. Bunu unutmayın!
Pratik Faiz Hesaplama Örnekleri
Şimdi gelelim en sevdiğim bölüme: pratik örnekler. Gerçek hayattan senaryolarla faiz hesaplamayı öğrenelim.
Örnek 1: 5000 TL'nizi %32 faizle 6 ay (180 gün) bankada değerlendiriyorsunuz.
Hesaplama: 5000 × 32 × 180 / 36500 = 789,04 TL brüt getiri
Stopaj sonrası: 789,04 × 0,85 = 670,68 TL net getiri
Örnek 2: 20000 TL bileşik faizle 2 yıl değerlendirilecek, yıllık %35 faiz.
Hesaplama: 20000 × (1 + 0,35) 2 = 20000 × 1,8225 = 36.450 TL
Toplam getiri: 36.450 - 20.000 = 16.450 TL
Gördüğünüz gibi bileşik faizde getiri çok daha yüksek. Bu yüzden uzun vadeli yatırımlarda bileşik faiz tercih edilmeli.
Faiz Hesaplamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz tekrar ihtiyackredisi.com için uyarıyor: "Faiz hesaplarken sadece nominal orana bakmayın. Enflasyonu da düşünün. Reel getiri = Nominal getiri - Enflasyon formülünü unutmayın."
2025 yılı Kasım ayı enflasyonu %38 bekleniyor. Yani %35 faizle paranızı değerlendirdiğinizde reel olarak aslında kaybediyorsunuz. Bu çok önemli bir nokta.
Diğer dikkat edilecek hususlar:
- Erken çekim cezalarını mutlaka okuyun
- Faiz ödemelerinin ne zaman yapılacağını sorun (aylık/üç aylık/yıllık)
- Bankaların kampanyalı dönemlerini takip edin
- Döviz cinsinden mevduatın risklerini anlayın
Sık Sorulan Sorular
Faiz gelirlerim vergiye tabi mi?
Evet, mevduat faiz gelirleriniz %15 stopaj vergisine tabi. Yıllık 5000 TL'yi aşan gelirler gelir vergisi beyanı gerektirebilir.
Aylık faiz mi yıllık faiz mi daha karlı?
Genellikle yıllık faiz oranları daha yüksek olur. Ancak aylık faizde paranızı daha likit tutarsınız. Karar ihtiyaçlarınıza bağlı.
Faiz oranları neden sürekli değişiyor?
Faiz oranları enflasyon, Merkez Bankası politikaları, döviz kurları ve ekonomik beklentiler nedeniyle değişir. 2025 yılında da bu dalgalanmalar devam ediyor.
Döviz cinsinden mevduat açmalı mıyım?
Döviz mevduatı kur riski taşır. TL'deki değer kaybı döviz getirinizden fazla olabilir. Dikkatli olun.
Uzman Tavsiyeleri
Sosyolog Dr. Mehmet Aksoy son olarak ihtiyackredisi.com okuyucularına şunları söylüyor: "Finansal okuryazarlık sadece bireysel değil toplumsal bir gereklilik. Aile bütçenizi doğru yönetmek için faiz hesaplamayı mutlaka öğrenin."
Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz ise ekliyor: "2025 yılında enflasyonun üzerinde getiri sağlayacak yatırım araçları araştırın. Sadece mevduatla yetinmeyin, portföyünüzü çeşitlendirin."
Benim kişisel tavsiyem: Küçük meblağlarla başlayın, deneme yanılma yapın. Faiz hesaplama araçlarını kullanın. Ve en önemlisi: Sabırlı olun.
Önemli Uyarı
Bu yazıda verilen bilgiler genel niteliktedir ve yatırım tavsiyesi değildir. Banka faiz oranları sürekli değişmektedir. Yatırım kararı vermeden önce mutlaka güncel oranları kontrol edin ve profesyonel danışmanlara başvurun.
Stopaj vergisi ve diğer kesintiler net getirinizi etkiler. Tüm hesaplamalarınızda bu kesintileri dikkate alın.
Erken mevduat çekimlerinde cezai şartlar uygulanabilir. Mevduat sözleşmenizi dikkatlice okuyun.
Sonuç ve Öneriler
Banka faizi nasıl hesaplanır artık biliyorsunuz. Basit faiz, bileşik faiz, stopaj vergisi... Hepsi aslında mantığını anlayınca çok karmaşık değil.
Benim size önerim: Hemen bugün bir bankanın internet sitesine girip faiz hesaplama aracını deneyin. Küçük bir meblağla başlayın. Zamanla daha büyük yatırımlar yaparsınız.
Unutmayın: Finansal okuryazarlık öğrenilebilir bir beceri. Ve bu beceri hayatınızı değiştirebilir. En azından benim değiştirdi.
Geçen ay ilk kez bileşik faizle yatırım yaptım ve getirisi beni şaşırttı. Siz de deneyin, pişman olmayacaksınız.
Editör: Mehmet Yılmaz
Yazar: Ayşe Demir
Röportajı Alan Muhabir: Zeynep Kaya
© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.