Banka Faizi Haram Mı? Bir Ekonomi Muhabirinin Not Defterinden

Geçen gün bankada kuyrukta beklerken yanımdaki teyze oğluna diyordu ki "Faiz haram evladım sakın ha!" Peki gerçekten öyle mi? Ben de bir ekonomi muhabiri olarak bu sorunun peşine düştüm işte.

Aslında bu konu o kadar karmaşık ki bazen kendi kendime düşünüyorum acaba banka faizi haram mı gerçekten? Ya da şöyle soralım: Modern finans sisteminde faizsiz bir hayat mümkün mü?

Faiz Meselesine Tarihsel Bakış

Bizim toplumda faiz denince hemen "haram" diye atlıyoruz ama hiç düşündünüz mü tarihte faiz nasıl ortaya çıkmış? Aslında antik çağlardan beri var olan bir sistem bu.

Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Faiz aslında paranın zaman değerini temsil eder. İslami finans sisteminde ise bu risk paylaşımı ve kar-zarar ortaklığı şeklinde işler."

Ben de araştırırken şunu farkettim ki aslında katılım bankacılığı tam da bu prensiple çalışıyor. Yani faiz yerine kar payı sistemi.

Kuran'da Faiz ile İlgili Ayetler

Bakara Suresi 275-279 arası ayetler faiz konusunda oldukça net aslında. Ama ben şunu merak ediyorum: Acaba günümüz bankacılık sistemiyle o dönemki tefecilik aynı şey mi?

Al-i İmran 130'da da "Ey iman edenler! Kat kat artırılmış olarak faiz yemeyin!" deniyor. Peki kat kat artırılmış derken ne kastediliyor? İşte bu noktada yorum farklılıkları başlıyor.

İslam Alimlerinin Görüşleri

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 2024 yılında yayınladığı fetvada banka faizinin caiz olmadığı belirtilmiş. Ama şöyle bir gerçek var ki ülkemizde milyonlarca Müslüman banka kullanıyor.

Sosyolog Dr. Ayşe Demir'in ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda dini inançlar ile ekonomik gereklilikler arasında bir ikilem yaşanıyor. İnsanlar hem faizin haram olduğuna inanıyor hem de modern hayatın gereği olarak bankalarla işlem yapmak zorunda kalıyor."

Bu ikilemi ben de çok yaşıyorum açıkçası. Mesela konut kredisi çekmek istediğimde acaba haram mı diye düşünmeden edemiyorum.

Katılım Bankacılığı Alternatifi

2025 yılı itibarıyla Türkiye'de 6 katılım bankası faaliyet gösteriyor:

Bu bankalar faiz yerine kar-zarar ortaklığı prensibiyle çalışıyorlar. Yani aslında sistem tamamen farklı işliyor.

Günlük Hayatta Faizle İlgili Senaryolar

Şimdi gelelim asıl can alıcı noktaya. Günlük hayatta farkında olmadan faize bulaşıyor muyuz?

• Banka mevduat hesabı faiz getirisi
• Kredi kartı borçlarındaki gecikme faizi
• Konut kredisi ve ihtiyaç kredisi faizleri
• Döviz hesaplarındaki faiz

Ben mesela geçen ay kredi kartı borcunu 2 gün geç ödedim banka faiz yazdı. Acaba bu haram mı diye düşünmeden edemedim.

İhtiyaç Kredisi ve Faiz İkilemi

İhtiyaç kredisi çekmek zorunda kalan Müslümanlar için bu durum daha da zorlaşıyor. Acil para ihtiyacı olunca ne yapmalı?

Ekonomist Dr. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com için yaptığı analizde vurguladığı gibi: "İhtiyaç kredisi konusunda Müslüman tüketiciler katılım bankalarını tercih edebilirler. Ancak burada da finansal okuryazarlık önem kazanıyor."

Faiz Oranları ve Enflasyon İlişkisi

2025 Kasım itibarıyla TCMB politika faizi %45 seviyesinde. Peki bu faiz enflasyonla mücadelede gerekli mi?

Kaynak: TÜİK ve TCMB 2025 Kasım verileri

Modern Finansta Alternatif Çözümler

Aslında faizsiz finans mümkün mü diye bakınca karşımıza ilginç seçenekler çıkıyor:

1. Kar-zarar ortaklığı sistemi
2. Leasing (finansal kiralama)
3. Factoring (alacak temliki)
4. Sukuk (İslami tahvil)

Ben bu alternatifleri araştırırken şunu gördüm ki aslında İslami finans dünyada hızla büyüyen bir sektör.

Sık Sorulan Sorular

Banka faizi kesinlikle haram mı?

İslam alimlerinin büyük çoğunluğu banka faizini haram kabul ediyor. Ancak zorunlu durumlarda fetva veren alimler de var.

Katılım bankaları gerçekten faizsiz mi çalışıyor?

Evet katılım bankaları faiz yerine kar payı sistemiyle çalışıyor. Ancak bu sistemin de İslami açıdan eleştirilen yönleri var.

İhtiyaç kredisi çekmek caiz mi?

Zaruret halinde ihtiyaç kredisi çekilebileceğini söyleyen alimler var. Ancak katılım bankalarından çekmek daha uygun.

Sonuç ve Öneriler

Banka faizi haram mı sorusuna verilecek cevap kişinin inancına ve mezhebine göre değişiyor. Ama şunu söyleyebilirim ki finansal kararlarımızı verirken dini hassasiyetlerimizi de göz önünde bulundurmalıyız.

Ben şahsen araştırmalarım sonucunda katılım bankacılığını daha uygun buldum. Siz de kendi araştırmanızı yaparak karar verebilirsiniz.

Uzman Tavsiyeleri

İslami finans uzmanları şu tavsiyelerde bulunuyor:

• Finansal işlemlerde şeffaflığı önemseyin
• Alternatifleri araştırın
• Dini danışmanlık alın
• İhtiyaç kredisi konusunda dikkatli olun

Önemli Uyarı

Bu yazı sadece bilgilendirme amaçlıdır. Dini konularda yetkili mercilerden fetva almanız önemle tavsiye olunur. İhtiyaç kredisi ve diğer finansal ürünlerle ilgili kararlarınızı verirken dikkatli olun.

Editör: Fatma Yıldız

Yazar: Emre Kaya

Röportajı Alan Muhabir: Zeynep Şahin

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.