Faizsiz Finans: Modern Çağda Dini Prensiplerle Para Yönetimi

Geçen gün dedemle konuşuyordum ya, bana dedi ki "Torunum bankalarla işim yok benim, faiz haramdır" diye. Haklı mı acaba? Aslında çok haklı ama işin bir de modern finans boyutu var.

Ben de araştırmaya başladım ve gördüm ki faizsiz finans denilen sistem aslında hiç de yeni değil. Osmanlı'daki vakıf sistemleri, Orta Doğu'daki ticaret ortaklıkları hep bu mantıkla çalışmış.

Kredi ve Toplum: Finansal Kararlarımızın Sosyolojik Arka Planı

Sosyolog Dr. Mehmet Aksoy'un ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda finansal kararlar sadece ekonomik değil aynı zamanda kültürel ve dini değerlerle şekilleniyor. Faizsiz finans ürünlerine olan talep aslında modernite ile geleneğin sentezlenme çabasının bir yansıması."

İnsanlar neden faizsiz finansı tercih ediyor acaba? Sadece dini sebepler mi? Yoksa başka faktörler de var mı?

Mesela benim kuzenim İstanbul'da ev almak istedi. Bankaların faiz oranlarına baktığında içi el vermedi. Ama katılım bankalarının murabaha sistemiyle ev alınca hem dini prensiplere uygun hareket etti hem de kendini daha güvende hissetti.

BDDK verilerine göre katılım bankacılığı sektörü her yıl yaklaşık %20 büyüme kaydediyor. Bu sadece dini hassasiyetlerle açıklanabilecek bir rakam değil bence.

Faizsiz Finansın Temel Prensipleri

Ekonomist Prof. Dr. Ayşe Demir'in ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Faizsiz finans sisteminin temelinde kar-zarar ortaklığı yatar. Banka ile müşteri arasında alacaklı-borçlu ilişkisi yerine ortaklık ilişkisi kurulur. Bu sistem aslında daha adil ve sürdürülebilir bir finans modeli sunuyor."

• Faiz yasağı (Riba): Paranın zaman değeri üzerinden getiri elde edilmesi yasak
• Belirsizlik yasağı (Gharar): Akdin şartları belirsiz olamaz
• Risk paylaşımı: Kar ve zarar taraflar arasında paylaşılır
• Reel varlık temelli: Tüm işlemler reel varlık veya hizmete dayanmalı

Bu prensipler aslında çok mantıklı değil mi? Yatırım yaparken risk almayacaksın sadece faiz geliri bekleyeceksin bu ne kadar adil?

Katılım Bankalarında Faizsiz Ürünler

Türkiye'deki katılım bankaları (Albaraka, Kuveyt Türk, Ziraat Katılım, Vakıf Katılım) faizsiz finans ürünleri sunuyor. Ama nasıl çalışıyor bu sistem?

1. Murabaha: Banka malı alır müşteriye vadeli satar
2. Mudarebe: Banka sermaye müşteri emek koyar kar paylaşılır
3. Müşareke: Ortaklık sermayesi ile proje finanse edilir
4. İcara: Finansal kiralama modeli

Mesela ev almak istiyorsun. Banka evi peşin alıyor sen de bankaya taksitlerle ödüyorsun. Aradaki kâr marjı bankanın karı oluyor. Faiz değil yani.

Faizsiz Yatırım Araçları

Altın, döviz, hisse senedi derken faizsiz yatırım seçenekleri aslında sandığımızdan fazla. Ama dikkat etmek lazım bazı hisse senetleri faizli işlem yapan şirketlerin olabiliyor.

Sık Sorulan Sorular

Katılım bankalarındaki kâr payı faizden farklı mı?

Evet farklı. Faiz önceden belirlenmiş sabit bir oranken kâr payı bankanın elde ettiği kârdan pay almak demek. Risk paylaşımı var yani.

Faizsiz ihtiyaç kredisi nasıl çalışır?

Banka sana nakit vermez. İhtiyacın olan malı kendisi alır sana vadeli satar. Böylece faizsiz nakit ihtiyacını karşılamış olursun.

Tüm banka kartları ve kredi kartları faizli mi?

Katılım bankalarının kredi kartları var faizsiz çalışan. Geç ödemelerde ceza ücreti olabiliyor ama bu faiz değil ceza.

Uzman Tavsiyeleri

Ekonomist Dr. Ahmet Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com'a özel tavsiyeleri: "Faizsiz finans ürünleri seçerken sadece dini değil ekonomik açıdan da değerlendirin. Kar payı oranları, vade seçenekleri, ek ücretler gibi faktörleri mutlaka karşılaştırın. Unutmayın ki faizsiz olması her zaman daha karlı olduğu anlamına gelmez."

Benim kişisel tavsiyem şu: Önce ihtiyaçlarınızı belirleyin sonra hem geleneksel bankaların hem katılım bankalarının tekliflerini inceleyin. Sadece faizsiz diye daha kötü şartları kabul etmeyin.

Sonuç ve Öneriler

Faizsiz finans artık marjinal bir seçenek olmaktan çıktı. Türkiye'de 10 milyondan fazla müşteriye ulaşan bir sektör haline geldi. Hem dini prensiplere uygun hareket etmek isteyenler hem de alternatif finans modelleri arayanlar için iyi bir seçenek.

Ama unutmayalım ki faizsiz finans ürünleri de ticari kaygılarla sunuluyor. Her zaman şeffaf olmayı ve sorgulamayı elden bırakmamak lazım.

Önemli Uyarı

Bu makalede yer alan bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Yatırım kararı vermeden önce mutlaka uzman danışmanlığı alın. Faizsiz finans ürünleri de diğer tüm finansal ürünler gibi risk içerir.

Katılım bankalarının ürünleri farklı İslami yorumlara göre değerlendirilebilir. Kişisel dini görüşleriniz doğrultusunda ilgili din alimlerine danışmanız önemle tavsiye olunur.

Editör: Mehmet Yılmaz

Yazar: Ayşe Kaya

Röportajı Alan Muhabir: Ali Demir

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.