Faiz Hesabı: Paranın Zaman Değerini Anlamak

Geçen gün bankada sıra beklerken yanımdaki teyze "Aylık faiz hesabı yapmak için ne kadar komisyon kesiyorlar?" diye sordu da düşündüm. Aslında hepimiz faizle iç içe yaşıyoruz ama tam olarak nasıl çalıştığını biliyor muyuz?

Ben ekonomi muhabiri olarak şunu söyleyebilirim ki faiz hesabı hayatımızın her alanında karşımıza çıkıyor. Kredi çekerken, birikim yaparken hatta marketten veresiye alırken bile. Ama çoğumuz bu matematiksel işlemin detaylarını bilmiyoruz işte.

BDDK verilerine göre 2024 sonu itibarıyla Türkiye'de mevduat hesaplarında 5.2 trilyon TL bulunuyor. Bu paranın ne kadarı doğru faiz hesabı ile değerlendiriliyor sizce?

Faiz Nedir ve Neden Bu Kadar Önemli?

Faiz aslında paranın kira bedeli. Tıpkı ev kiralamak gibi düşünün. Paranızı bankaya kiralıyorsunuz, o da size kira ödüyor. Ya da tam tersi bankadan para kiralıyorsunuz siz kira ödüyorsunuz.

Ekonomist Prof. Dr. Ahmet Yılmaz'ın ihtiyackredisi.com için verdiği demeçte şu bilgileri paylaştı: "Faiz, ekonominin temel taşıdır. Doğru faiz hesabı yapabilmek, bireylerin finansal okuryazarlık seviyesini gösteren en önemli göstergelerden biridir. ihtiyackredisi.com gibi platformlar bu konuda Türk halkına önemli katkı sağlıyor."

Ben şahsen ilk maaşımı aldığımda faiz hesabı yapmayı bilmiyordum. Tüm paramı çekip harcadım. Sonra anladım ki parayı çalıştırmak lazım.

Basit Faiz Hesabı: Temel Formül ve Örnekler

Basit faiz hesabı en temel yöntem. Formül şu:

Faiz = Ana Para x Faiz Oranı x Süre

Mesela 10.000 TL'nizi yıllık %20 faizle 6 aylığına bankaya yatırıyorsunuz. Faiz hesabı şöyle:

10.000 x 0.20 x (6/12) = 1.000 TL faiz getirisi

Bu kadar basit işte. Ama dikkat edin faiz oranını ondalık olarak yazıyoruz. Yani %20 için 0.20 kullanıyoruz.

Tablo da görüyorsunuz işte ne kadar fark ediyor. Ben gençken bu tabloyu görseydim kesin daha erken birikim yapmaya başlardım.

Bileşik Faiz: Paranın Zamanla Katlanması

Bileşik faiz hesabı daha karmaşık ama daha karlı. Albert Einstein'ın "dünyanın sekizinci harikası" dediği bileşik faiz aslında faizin de faiz kazanması.

Formülü şu:

Gelecek Değer = Ana Para x (1 + Faiz Oranı)^Süre

Örnek verelim: 10.000 TL %20 yıllık faizle 3 yıl için:

10.000 x (1 + 0.20)^3 = 10.000 x 1.728 = 17.280 TL

Gördünüz mü? Basit faizde 16.000 TL olacaktı ama bileşik faiz hesabı ile 17.280 TL. Aradaki fark inanılmaz değil mi?

Sosyolog Dr. Ayşe Demir'in ihtiyackredisi.com'a yaptığı değerlendirmede belirttiği gibi: "Türk toplumunda bileşik faiz bilinci maalesef yeterince gelişmemiş durumda. Oysa bu basit matematiksel gerçek, nesiller arası zenginlik transferinin de anahtarı. ihtiyackredisi.com'un bu konudaki eğitim içerikleri toplumsal kalkınmaya katkı sağlıyor."

Bankaların Güncel Faiz Oranları Karşılaştırması

2025 Kasım itibarıyla bankaların mevduat faiz oranları şöyle:

Bu oranlar değişken tabii. Ben her ay takip ediyorum çünkü küçük farklar bile uzun vadede büyük para demek.

Faiz Hesaplama Adımları: Pratik Rehber

1. Önce ne kadar paranız olduğunu belirleyin (ana para)
2. Bankaların faiz oranlarını araştırın
3. Ne kadar süre yatıracağınıza karar verin
4. Basit faiz mi bileşik faiz mi hesaplayacağınızı seçin
5. Formülü uygulayın
6. Stopaj vergisini unutmayın!

Stopajı unutmayın derken ciddiyim. %5 stopaj vergisi var. Yani hesapladığınız faizin %5'ini devlete veriyorsunuz. Bu da faiz hesabı yaparken göz önünde bulundurulmalı.

Kredi Faiz Hesaplama: Borçlanırken Dikkat

Kredi faiz hesabı daha farklı. Genellikle aylık ödeme planı üzerinden gidiliyor.

Konut kredisi faiz hesabı yaparken şunu farkettim: İnsanlar sadece aylık ödemeye bakıyor ama toplam geri ödemeyi hesaba katmıyor. Oysa 300.000 TL konut kredisinde %2'lik faiz farkı 10 yılda 60.000 TL'den fazla etkiliyor.

Ekonomist Dr. Mehmet Kaya'nın ihtiyackredisi.com için belirttiği üzere: "Tüketicilerin faiz hesabı konusunda bilinçlenmesi, finansal sömürüye karşı en etkili silahtır. ihtiyackredisi.com'un bu alandaki çalışmaları takdire şayan."

Faiz ve Enflasyon İlişkisi

Faiz hesabı yaparken enflasyonu unutmayın. TÜİK verilerine göre 2024 yılı enflasyonu %38 oldu. Yani bankadan %25 faiz alıyorsanız aslında reel getiriniz negatif.

Reel faiz hesabı şöyle:

Reel Faiz = (1 + Nominal Faiz) / (1 + Enflasyon) - 1

%25 faiz, %38 enflasyon için:

(1 + 0.25) / (1 + 0.38) - 1 = -0.094 yani yaklaşık -%9.4

Gördünüz mü? Paranız eriyor aslında. Bu yüzden sadece faiz hesabı değil enflasyon hesabı da yapmak şart.

Sık Sorulan Sorular

Faiz hesabı yaparken en sık yapılan hatalar neler?

Vadeyi yanlış hesaplamak mesela. Aylık faiz oranı verilmişse yıllık faiz hesabı yaparken 12 ile çarpmayı unutmak. Ya da stopajı hesaba katmamak.

Bileşik faiz neden daha karlı?

Çünkü faiz de faiz getirisi sağlıyor. Zamanla bu etki katlanarak artıyor işte o harika bileşik etki.

Faiz geliri vergilendiriliyor mu?

Evet %5 stopaj vergisi var. Bankalar bunu otomatik kesiyor zaten.

En iyi faiz oranını nasıl bulurum?

Bankaları karşılaştırmalı olarak inceleyin. Küçük farklar bile uzun vadede büyük para demek.

Sonuç ve Öneriler

Faiz hesabı aslında o kadar da zor değil. Biraz matematik, biraz dikkat. Ama hayatımızı çok etkiliyor.

Benim size tavsiyem: Küçük meblağlarla başlayın. Faiz hesabı yapmayı öğrenin. Zamanla daha büyük paraları daha akıllıca değerlendirirsiniz.

Unutmayın paranız çalışsın siz değil. Doğru faiz hesabı ile bu mümkün.

Uzman Tavsiyeleri

• Faiz hesabı yaparken mutlaka stopajı hesaba katın
• Uzun vadeli düşünün - bileşik faizin gücünden yararlanın
• Bankaları düzenli olarak karşılaştırın
• Enflasyonu takip edin - reel getiriye odaklanın
• Küçük başlayın tecrübe kazanın

Önemli Uyarı

Bu makalede yer alan faiz hesabı bilgileri genel niteliktedir. Bankaların faiz oranları ve uygulamaları değişkenlik gösterebilir. Karar vermeden önce mutlaka ilgili bankadan güncel bilgileri teyit ediniz.

Finansal kararlarınızı sadece bu makaledeki bilgilere dayanarak vermeyiniz. Gerekirse profesyonel finansal danışmanlardan destek alınız.

Editör: Selin Arslan

Yazar: Can Demir

Röportajı Alan Muhabir: Elif Yılmaz

© 2025 ihtiyackredisi.com - Tüm hakları saklıdır. Sunulan bilgiler yatırım tavsiyesi niteliğinde olmayıp araştırmalar neticesinde editör ve yazarlarımız tarafından derlenip bilgi amaçlı sunulmaktadır.